Właściciele mieszkań wynajmując swoje pierwsze mieszkanie często wybierają opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych 8,5% - ze względu na jego prostotę. Część osób decyduje się na opodatkowanie przychodów z najmu na zasadach ogólnych ze względu na możliwość rozliczania w kosztach odpisów amortyzacyjnych (np. stawką z wykazu 1,5% rocznie). Dzięki temu ma możliwość zapłacenia niższego podatku. Wiele osób decydujących się na opodatkowanie przychodów z najmu na zasadach ogólnych w pewnym momencie zdaje sobie sprawę, że mogli amortyzować swoje mieszkanie według stawki indywidualnej do 10% rocznie.

Są wątpliwości czy w takiej sytuacji mogą zmienić metodę amortyzacji lokalu mieszkalnego ze stawki z wykazu 1,5% na amortyzację według stawki indywidualnej do 10% rocznie?

I tak i nie.

Zgodnie z art. 22h ust. 2 ustawy PIT:
"Podatnicy, z zastrzeżeniem art. 22l i 22ł, dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji określonej w art. 22i-22k dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji; wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego."

Brak możliwości zmiany metody amortyzacji po jej rozpoczęciu potwierdzają organy podatkowe.

"Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w dniu 25 marca 2009 r. wprowadzono do ewidencji środków trwałych lokal mieszkalny na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej - biuro rachunkowe. Lokal o powierzchni 57,88 m2 spełnia wymogi art. 22j ust 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest lokalem używanym. Zanim wprowadziła go Pani do ewidencji środków trwałych po nabyciu, był używany od około 1945 r. Do tej pory odpisy amortyzacyjne obliczane były w wysokości 1,5% rocznie. (?) Z tego względu nie ma Pani prawa do zastosowania indywidualnej stawki amortyzacji na zasadach określonych w art. 22j ust 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zmiana metody amortyzacji stanowiłaby bowiem naruszenie art. 22h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji brak jest możliwości skorygowania zeznań rocznych za lata 2009-2013." interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 16 kwietnia 2014 r. sygn. ITPB1/415-92/14/PSZ.

"Skoro przed rozpoczęciem amortyzacji przedmiotowego środka trwałego Wnioskodawca dokonał wyboru metody jego amortyzacji (metody liniowej) i nie zastosował indywidualnej stawki amortyzacji, to metody tej nie może w trakcie jego amortyzowania zmienić na inną, w tym na metodę indywidualnych stawek amortyzacyjnych. Wybraną metodę Wnioskodawca zobowiązany jest stosować do pełnego zamortyzowania środka trwałego. Z tego względu nie ma On prawa do zastosowania indywidualnej stawki amortyzacji na zasadach określonych w art. 22j ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zmiana metody amortyzacji stanowiłaby bowiem naruszenie art. 22h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zauważyć należy, że ewentualna korekta deklaracji podatkowej w zakresie wyboru metody amortyzacji stanowiłaby w istocie zmianę tej metody dokonaną już po rozpoczęciu okresu amortyzacji (nawet jeśli miałaby wywołać skutki od początku tego procesu)." interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 marca 2018 r. sygn. 0115-KDIT3.4011.80.2018.1.WR

"Zmiana metody amortyzacji stanowiłaby bowiem naruszenie art. 22h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji brak jest możliwości skorygowania stawki amortyzacyjnej za lata 2014-2017, a tym samym skorygowania kosztów uzyskania przychodów za lata 2014-2017 i złożonych zeznań podatkowych PIT-36 za lata 2014-2016." interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 lutego 2018 r. sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.467.2017.2.RK

Zatem, jeśli właściciel mieszkania skutecznie wybrał metodę amortyzacji według stawki z wykazu (1,5%) i nie zastosował indywidualnej stawki, to swojej decyzji nie ma prawa później zmienić.

Kiedy można "zmienić" metodę amortyzacji po jej rozpoczęciu?

Warto zwrócić uwagę na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 1 października 2015 r. sygn. IPPB4/4511-940/15-2/MS1, w której organ potwierdził stanowisko Wnioskodawcy. Dotyczy ona sytuacji, gdy właściciel mieszkania dokonał wyboru metody amortyzacji, ale nie skutecznie (zapomniał wprowadzić lokal do ewidencji).

"Wnioskodawca od lutego 2015 roku uzyskuje przychody z tak zwanego najmu prywatnego nabytego 13 października 2014 roku lokalu mieszkalnego. (?) Przedmiotowy lokal mieszkalny nie jest wprowadzony do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Wnioskodawca uiścił zaległe zaliczki na podatek w wysokości nieuwzględniającej kalkulowanych odpisów amortyzacyjnych przed wprowadzeniem lokalu do ewidencji środków trwałych. (?) Wnioskodawca wpisał lokal do ewidencji środków trwałych w lipcu 2015 r. ustalając stawkę amortyzacji w wysokości 10% na podstawie art. 22j ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.  (?) Pełnomocnik Wnioskodawcy uważa, że zadeklarowane w poprzednim postępowaniu o udzielenie interpretacji indywidualnej i kalkulowane odpisy według stawki 1,5% nie wywołują skutków prawnych na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wobec faktu, że były dokonywane bez uprzedniego wpisania środka trwałego do ewidencji. Tak kalkulowane odpisy nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Zdaniem pełnomocnika Wnioskodawcy art. 22h ust. 2 należy rozumieć w ten sposób, że kontynuacja wybranej metody amortyzacji dotyczy wyłącznie odpisów prawnie skutecznych a więc dokonanych od miesiąca następującego po wpisaniu ujawnionego środka trwałego do ewidencji. Natomiast nie stanowi naruszenia art. 22h ust. 2 fakt wcześniejszego wyboru innej metody amortyzacji jeśli taki wybór i takie kalkulowanie nie wywoływało skutków prawnych na gruncie ustawy podatkowej. Zatem w opisywanej sytuacji Wnioskodawca miał prawo ustalić i wpisać w ewidencji stawkę amortyzacji dla lokalu mieszkalnego w wysokości 10% i będzie miał możliwość zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne ustalone według indywidualnej stawki począwszy od sierpnia 2015 roku."

Zatem, gdy właściciel mieszkania dokonał wyboru metody amortyzacji (np. według stawki 1,5%), ale nie skutecznie (zapomniał wprowadzić lokal do ewidencji) to:

a) gdy rozliczał odpisy amortyzacyjne przed wpisaniem środka trwałego do ewidencji tak skalkulowane odpisy nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, w konsekwencji powinien uiścić zaległe zaliczki na podatek wynikające z nieuwzględnienia w kalkulacji odpisów amortyzacyjnych przed wprowadzeniem lokalu do ewidencji środków trwałych,

b) ma możliwość wyboru innej metody amortyzacji jeśli poprzedni wybór i tak skalkulowane odpisy amortyzacyjne nie wywoływały skutków prawnych na gruncie ustawy PIT.

Podsumowanie

Aby odpisy amortyzacyjne stanowiły koszt uzyskania przychodów to środki trwałe muszą być objęte ewidencją środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Mogą zatem wystąpić dwie sytuacje.

A. Jeśli właściciel mieszkania skutecznie wybrał metodę amortyzacji według stawki z wykazu (1,5%) i nie zastosował indywidualnej stawki, to swojej decyzji nie ma prawa później zmienić.

B. Jeśli właściciel mieszkania dokonał wyboru metody amortyzacji (np. według stawki 1,5%), ale nie skutecznie (zapomniał wprowadzić lokal do ewidencji) to nie stanowi naruszenia art. 22h ust. 2 ustawy PIT fakt wcześniejszego wyboru innej metody amortyzacji, jeśli taki wybór i takie odpisy nie wywołały skutków prawnych na gruncie ustawy PIT.