W obrocie gospodarczym zdarzają się sytuacje, gdzie małżonkowie, których łączy ustrój wspólności majątkowej, prowadzą odrębne jednoosobowe działalności gospodarcze (dalej JDG). Rodzi wątpliwości i pytania czy na gruncie ustawy VAT mogą w ramach swoich JDG świadczyć siebie wzajemnie usługi albo dokonywać dostaw towarów. Wątpliwości biorą się stąd, że łączy ich ustrój wspólności majątkowej, stąd trudno jest mówić o przeniesieniu własności środków czy towarów pomiędzy majątkami małżonków w sensie cywilnoprawnym.

VAT

Ustawa VAT w art. 15 ust. 1 przewiduje, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Ustawa nie wprowadza ograniczeń czy specjalnych regulacji w odniesieniu do małżonków. Nie mniej nie budzi tez większych wątpliwości, że każdy z małżonków może być samodzielnym i niezależnym podatnikiem podatku VAT np. jeden z małżonków może utrzymywać się z pracy na etacie, natomiast drugi z małżonków będzie prowadził JDG i będzie zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Mimo powszechnie akceptowanego stanowiska o odrębności małżonków jako podatników VAT organy podatkowe i sądy mają wątpliwości czy między małżonkami, których łączy ustawowa wspólność majątkowa, może dochodzić do transakcji opodatkowanych podatkiem VAT.

Brak możliwości rozliczeń między małżonkami - wybrane stanowiska

Stanowisko o brak możliwości dokonywania rozliczeń na gruncie podatku VAT między małżonkami przede wszystkim zostało zaprezentowane kilka lat temu w jednym z  wyroków NSA. W wyroku tym NSA odrzucił możliwość dokonywania odpłatnych transakcji na gruncie VAT między małżonkami, pomiędzy którymi istnieje wspólność ustawowa:

,,W sytuacji gdy pomiędzy małżonkami istnieje ustawowa wspólność majątkowa, wszelkie transakcje, jakie zawierane są pomiędzy małżonkami prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą nie mogą mieć charakteru odpłatnego. W takim przypadku nie jest możliwe uregulowanie należności pomiędzy małżonkami. Jeden z małżonków nie może dokonać wypłaty wynagrodzenia drugiemu z małżonków środkami pieniężnymi objętymi wspólnością ustawową za składniki majątku wchodzące w skład wspólności ustawowej." - wyrok NSA z 4.04.2018 r., I FSK 887/16.

Stanowisko NSA z powyższego wyroku zostało później kilkukrotnie przywołane w następujących po nim wyrokach WSA (dotyczących dostawy towarów), które to jednak wyroki WSA na moment pisania tego artykułu są wyrokami nieprawomocnymi, tj. organ podatkowy złożył od nich skargę kasacyjną do NSA:

• Wyrok WSA w Bydgoszczy z 25.05.2021 r., I SA/Bd 171/21 (orzeczenie nieprawomocne): ,,Art. 7 ust. 2 u.p.t.u. nie ma zastosowania do małżonków będących we wspólności majątkowej (wspólność ustawowa), ponieważ nie występuje tu przeniesienie wspólnego majątku z jednego podatnika na drugiego. W takiej sytuacji na gruncie u.p.t.u. nie mamy do czynienia z dwoma podmiotami (w relacjach między nimi), z których jeden dokonuje nieodpłatnego świadczenia, a drugi z tego nieodpłatnego świadczenia korzysta. Nie ma znaczenia fakt, że małżonkowie prowadzą oddzielne działalności gospodarcze i każdy jest podatnikiem VAT, bowiem każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym."
• Wyrok WSA w Olsztynie z 5.05.2022 r., I SA/Ol 196/22 (orzeczenie nieprawomocne): ,,Zatem, wbrew twierdzeniom organu odwoławczego, autonomia prawa podatkowego nie stoi na przeszkodzie by uznać, że przesunięcie towarów z działalności gospodarczej jednego małżonka do działalności gospodarczej drugiego małżonka, gdy małżonków łączy wspólność majątkowa istniejąca na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, nie stanowi odpłatnej ani też nieodpłatnej dostawy towarów i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT."
• Wyrok WSA w Bydgoszczy z 4.05.2023 r., I SA/Bd 110/23 (orzeczenie nieprawomocne): ,,Wobec tego należy ponownie podkreślić, że przypadku małżonków, nabywane przez nich z majątku wspólnego towary w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej są i pozostają ich własnością, mimo dokonania (opisanej jako darowizna) formalnej czynności przekazania składnika majątku służącego do prowadzenia działalności gospodarczej z działalności jednego małżonka do działalności drugiego małżonka. W takiej sytuacji nie istnieje możliwość przeniesienia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel z jednego małżonka na drugiego."

Stanowisko o braku możliwości wynajęcia lokalu (stanowiącego współwłasność małżeńską) żonie na cele jej JDG przez męża w ramach jego JDG zostało też zaprezentowane w niedawnej interpretacji indywidualnej z dnia 31.10.2024 r., wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, o sygn. 0114-KDIP1-3.4012.670.2024.2.KP. Stwierdzono w niej, że:

,,Zatem biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy wskazać, że skoro lokal usługowy nabyty w ramach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej należy do majątku wspólnego Pana i Pana żony to nie ma prawnie skutecznej możliwości aby mógł Pan wynajął lokal usługowy żonie, ponieważ zgodnie z powyższymi przepisami lokal, o którym mowa we wniosku jest także własnością Pana żony. Majątek wspólny małżonków w czasie trwania małżeństwa jest niepodzielny. Nie można zatem wynająć lokalu jego właścicielowi. Tym samym brak jest podstaw do sporządzenia umowy najmu pomiędzy małżonkami będącymi we wspólności małżeńskiej i wystawienia z tego tytułu faktur".

Podsumowując pogląd o braku możliwości dokonywania rozliczeń na gruncie podatku VAT między małżonkami, których łączy wspólność ustawowa, przede wszystkim opiera się na stanowisku wyrażonym w wyroku NSA z 4.04.2018 r., I FSK 887/16.

Jest możliwość rozliczeń między małżonkami - wybrane stanowiska

W później wydanym wyroku z 2023 r. NSA zajął inne stanowisko. Stwierdził w wyroku z dnia 7.06.2023 r., o sygn. I FSK 440/19, że:

,,Z przedstawionej wykładni prounijnej jednoznacznie wynika, że każdy z małżonków prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą z wydzielonego majątku mimo wiążącej ich małżeńskiej wspólności ustawowej. Z tego względu w tej sprawie przesunięcie koparki-ładowarki z przedsiębiorstwa Wnioskodawczyni, u której przedmiot ten był wykazywany jako środek trwały do przedsiębiorstwa jej męża, gdzie będzie stanowił zaewidencjonowany środek trwały, należy uznać za dostawę towaru w świetle art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o VAT."

Organy podatkowe od szeregu lat zajmowały również stanowisko zbieżne z cytowanym wyżej wyrokiem uznają, że małżonkowie są odrębnymi podmiotami w VAT i w związku z tym ich transakcje podlegają pod VAT. Poniżej zaprezentowano tylko przykładowe stanowiska organów podatkowych z lat 2019-2023: 

• ,,Z analizy powołanych wyżej regulacji prawnych wynika, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zarówno Pan, jak i Pana małżonka, w momencie rozpoczęcia przez Pana działalności i rejestracji jako podatnik VAT będziecie traktowani jako odrębne podmioty, spełniające definicję podatnika w rozumieniu powołanego wyżej przepisu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzące działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 tego przepisu.(...) Odnosząc zatem przedstawione zdarzenie przyszłe do powołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że świadczenie usług spedycyjnych przez Pana na rzecz Pana małżonki będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych, jako dokonywane pomiędzy dwoma odrębnymi podatnikami podatku VAT. Zatem należało uznać że w ramach nowo założonej działalności gospodarczej będzie Pan traktowany jako odrębny podatnik VAT, a nie jako osoba prywatna (małżonek), który będzie zobowiązany dokumentować wykonywanie czynności fakturą." - Pismo z dnia 29.06.2023 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP1-3.4012.213.2023.4.LK  

• ,,Należy wskazać, iż ustawa o podatku od towarów i usług nie wymienia małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Tym samym na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy. Każdy z nich, wykonując samodzielnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest odrębnym podatnikiem tego podatku. (...) Zatem, skoro Wnioskodawca świadczy na rzecz żony odpłatne świadczenie usługi, udostępniając jej jeden z lokali, który wykorzystywany jest przez nią w celu prowadzenia własnej działalności gospodarczej, podlegające zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, to Wnioskodawca ma obowiązek wystawienia faktury na rzecz żony w związku ze świadczeniem tej usługi." - Pismo z dnia 3.02.2021 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB3-1.4012.840.2020.2.WN 

• ,,W związku z tym, pomimo nabycia usługi przerobu surowca drzewnego oraz składowania tarcicy od Wnioskodawcy do działalności gospodarczej Wnioskodawczyni w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej, usługi te - jak wynika z wniosku - są przeznaczone i wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej Wnioskodawczyni w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym, Wnioskodawca w związku ze świadczeniem tych usług działa jak podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że czynność ta - wbrew stanowisku przedstawionemu we wniosku - będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. (...)Jak wskazała Wnioskodawczyni, zarówno Ona jak i Wnioskodawca są czynnymi podatnikami VAT. Ponadto, jak wykazano powyżej, usługi świadczone przez Wnioskodawcę będą stanowiły czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zatem uwzględniając obowiązujące przepisy prawa i okoliczności sprawy należy stwierdzić, że małżonek Wnioskodawczyni będący podatnikiem VAT czynnym odrębnym od Wnioskodawczyni, zobowiązany będzie do udokumentowania świadczenia przedmiotowych usług na rzecz Wnioskodawczyni fakturami" -Pismo z dnia 14.10.2020 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4-3.4012.344.2020.2.KM

Organy podatkowe twierdzą również, że nieodpłatna dostawa towarów między małżonkami będącymi odrębnymi podatnikami VAT, jest opodatkowana VAT: 

• ,,Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że w przypadku nieodpłatnego przekazania mężowi jako podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą składników majątku wykorzystywanych przez Panią w prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, czynność ta - wbrew stanowisku przedstawionemu we wniosku - będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług" - Pismo z dnia 19.10.2023 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP1-3.4012.398.2023.1.LK 

• ,,Odnosząc się do powołanych przez Panią wyroków, należy wskazać, że orzecznictwo w przedmiotowym temacie nie jest jednolite, co powierdza np. wyrok NSA z 7 czerwca 2023 r., sygn. akt I FSK 440/19. Tym samym powołane orzeczenia przyjęto jako Pani wzmocnienia stanowiska, ale nie mogą one wpłynąć na rozstrzygnięcie Organu." - Pismo z dnia 19.10.2023 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP1-3.4012.398.2023.1.LK  

• ,,Podsumowując, nieodpłatne przekazanie nieruchomości i lokali w budowie z Pana przedsiębiorstwa do przedsiębiorstwa Pana żony, będzie stanowić nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy."- Pismo z dnia 23.12.2021 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4-3.4012.730.2021.1.DS  

• Podobnie: Pismo z dnia 17.12.2021 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0112-KDIL1-3.4012.530.2021.2.SS, pismo z dnia 4.10.2019 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0113-KDIPT1-3.4012.454.2019.2.MWJ

Podsumowując, organy podatkowe dotychczas konsekwentnie stały na stanowisko, że transakcje między małżonkami będącymi samodzielnymi podatnikami VAT są nie tylko dopuszczalne, ale wręcz, że to jest jedyna prawidłowa forma rozliczeń między nimi.

Jedyny wyjątek w tym zakresie do którego dotarli autorzy niniejszego artykułu dotyczy niedawnej interpretacji z dnia 31.10.2024 r., wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP1-3.4012.670.2024.2.KP (przywołanej na wstępie). Z tego względu niestety, nie można wykluczyć, że nastąpiła milcząca zmiana podejścia organów podatkowych do tego tematu, ze względu na wspomnianą najnowszą interpretację negującą dopuszczalność wynajęcie lokalu między małżonkowi. Wydaje się jednak bardziej, że to jednostkowe stanowisko, nie znajdujące poparcia w ogólnej zmianie podejścia organów podatkowych do tego zagadnienia (przykładowo jest ono sprzeczne z poglądem z interpretacji z dnia 3.02.2021 r., wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB3-1.4012.840.2020.2.WN, która nakazywała rozliczenie na gruncie VAT wynajmu między małżonkami, których łączyła wspólność ustawowa).

Natomiast jak wskazano wcześniej orzecznictwo prezentuje tutaj różne stanowiska. Są w tym zakresie również odmienne stanowiska NSA, stąd zagadnienie to "dociera" się w orzecznictwie, stąd trudno jeszcze kategorycznie stwierdzić jakie finalnie stanowisko jest prawidłowe.

Stanowisko autorów

W naszej ocenie trudno jest bronić stanowiska, że małżonkowie stanowią samodzielnych podatników VAT "na zewnątrz" z własnymi numerami NIP, ale w stosunkach wewnętrznych przesunięcia między nimi należy traktować jak przesunięcia nie podlegające pod VAT (jak przesunięcia między magazynami w ramach spółek z o.o.), gdyż musieliby stanowią "jednego" podatnika.

Historycznie zdarzały się różnego rodzaju podobne problemy, m.in. wątpliwości dotyczyły opodatkowania konsorcjów, jednostek budżetowych, zakładów budżetowych. Przykładowo w zakresie konsorcjów dalej organy podatkowe i sądy uznają, że firmy wchodzące w skład konsorcjów są samodzielnymi i niezależnymi podatnikami VAT, tj. konsorcjum nie jest nowym "typem" podatnika, stąd uczestnicy konsorcjów się wzajemnie fakturują.

Podsumowując w tego rodzaju sporach albo dany podmiot jest samodzielnym podatnikiem albo też stanowi wraz z innym podmiotem wspólnie samodzielnego podatnika. Trudno jest jednak zaakceptować pogląd, że małżonkowie stanowią samodzielnych podatników VAT z własnymi numerami NIP, ale transakcje pomiędzy nimi nie podlegają pod podatek VAT. Stąd powszechnie akceptowane stanowisko o odrębności małżonków jako podatników VAT powinno skutkować tym, że może między nimi dochodzić do transakcji opodatkowanych podatkiem VAT.

TSUE

W temacie , ale w trochę innym stanie faktycznym zapadł wyrok TSUE w zakresie polskich przepisów ustawy VAT.

"Art. 9, 295 i 296 dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że:

- stoją one na przeszkodzie praktyce państwa członkowskiego, która wyklucza możliwość uznania małżonków prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową za odrębnych podatników podatku od wartości dodanej (VAT), w przypadku gdy każde z tych małżonków prowadzi działalność gospodarczą w sposób samodzielny;

- nie stoją one na przeszkodzie temu, by w okolicznościach, w których małżonkowie prowadzą tę działalność rolniczą w ramach systemu ryczałtowego dla rolników, wybór przez jedno z małżonków opodatkowania prowadzonej przez nie działalności na zasadach ogólnych VAT powodował utratę przez drugie z nich statusu rolnika ryczałtowego, jeżeli po zbadaniu konkretnej sytuacji skutek ten okaże się konieczny w celu przeciwdziałania ryzyku nadużyć i oszustw, którego nie można wykluczyć poprzez przedstawienie przez małżonków odpowiednich dowodów, lub jeżeli prowadzenie tej działalności przez owych małżonków w sposób samodzielny i tak, że każde z nich czyni to na podstawie zasad ogólnych VAT, nie powoduje trudności administracyjnych w porównaniu z sytuacją współistnienia po stronie wspomnianych małżonków dwóch różnych statusów." - Wyrok TS z 24.03.2022 r., C-697/20.

Wyrok TSUE nie dotyczył stricte transakcji między małżonkami, tylko transakcji "na zewnątrz".

Uznał on, że małżonkowie prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową mogą stanowić odrębnych podatników podatku od wartości dodanej. Jednocześnie jednak organy podatkowe mają prawo badać czy transakcje między małżonkami nie prowadzą do nadużyć lub oszustw.

Po cytowanym wyżej wyroku TSUE zapadł następujący wyrok NSA:

"Prowadzących działalność rolniczą w ramach jednego gospodarstwa przy wykorzystaniu majątku objętego małżeńską wspólnością majątkową za odrębnych podatników VAT należy uznać wówczas, gdy działalność ta jest prowadzona w sposób samodzielny, to znaczy jeżeli dana osoba działa we własnym imieniu, na własny rachunek i na własną odpowiedzialność, sama ponosząc ryzyko gospodarcze związane z prowadzeniem swojej działalności. Istotną wskazówką owej samodzielności może być okoliczność, że małżonkowie osobno zarządzają środkami przeznaczonymi do prowadzenia hodowli, gdyż hodowle te są odrębne z ekonomicznego, finansowego i organizacyjnego punktu widzenia." - Wyrok NSA z 20.03.2024 r., I FSK 1163/22

Podsumowując dopuścił, że małżonkowie wykorzystując majątek objęty małżeńską wspólnością majątkową mogą zostać uznani za odrębnych podatników VAT, gdy działalność ta prowadzona jest przez nich w sposób samodzielny. Wyrok TSUE nie poruszał kwestii dopuszczalności transakcji między małżonkami. Wydaje się jednak, że konsekwentnie transakcje pomiędzy nimi powinny być uznane za dopuszczalne, o ile nie stanowią nadużycia. Nie powinny stanowić nadużycia w szczególności jeżeli małżonkowie prowadzą samodzielnie różne przedmioty działalności. W wyroku TSUE akcentowano właśnie ryzyko nadużycia, gdyż w rozstrzyganej sprawie w ramach tego samego gospodarstwa rolnego jeden małżonek rejestrował się jako podatnik VAT czynny i odliczał i naliczał VAT, a drugi pozostawał rolnikiem ryczałtowym. W przypadkach gdy małżonkowie mają podobny status w VAT i wzajemnie się fakturują ryzyko nadużyć jest dużo mniejsze (np. jeden małżonek zajmuje się pośrednictwem nieruchomości, a drugi jest informatykiem, ale oboje są podatnikami VAT czynnymi), stąd takie transakcje powinny być, co do zasady, dopuszczalne.

Przyjęcie odmiennego stanowiska, że małżonkowie nie mogą się wzajemnie fakturować rodzi szereg pytań i wątpliwości, m.in. dlaczego przesunięcia towarów między małżonkami miałyby nie podlegać pod VAT, skoro mogą oni stanowić samodzielnych podatników VAT, którzy mogą mieć różny status (jeden może być podatnikiem VAT czynnym, a drugi podatnikiem VAT zwolnionym). Ponadto powstaje pytanie zatem jakie inne skutki miałoby zatem takie przesunięcia m.in. czy należałoby skorygować wcześniej odliczony podatek VAT, a jeżeli tak to z jakiego tytułu (czy takie przesunięcie będzie traktowane jako przeznaczenie towarów na cele prywatne czy jako zmiana przeznaczenia w ramach istniejącej działalności).

Wątpliwości tych jednak nie ma przy akceptacji stanowiska, że małżonkowie na gruncie podatku VAT stanowią samodzielnych podatników, stąd powinni przesunięcia między swoimi firmami rozliczyć na gruncie VAT.

Zmiana wynajmującego

Stanowisko dopuszczające transakcje pomiędzy małżonkami nie rozwiązuje wszystkich problemów. Często jest tak, że dana nieruchomość stanowi majątek wspólny małżonków. Jednocześnie daną nieruchomość raz wynajmuje jeden z małżonków, a raz drugi, gdyż przykładowo był wtedy dostępny i mógł się podpisać pod umową najmu i wydać klucze najemcy. W takiej sytuacji, gdy oboje małżonkowie mogą mieć status podatnika VAT czynnego, w praktyce nie powinno mieć to większego znaczenia, który z nich się podpisał pod umową i wynajmuje nieruchomość w danej chwili. Powstaje jednak pytanie czy przekazanie nieruchomości z wynajmu przez jednego z małżonków będącego podatnikiem VAT czynnym do wynajmu przez drugiego z małżonków będącego podatnikiem VAT czynnym, gdy ten pierwszy w ramach swojej JDG odliczył podatek VAT od wydatków związanych z nabyciem tej nieruchomości, powinno podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, gdy wynajem danej nieruchomości dalej będzie opodatkowany VAT-em tylko w ramach JDG drugiego z małżonków. Opodatkowanie takiego przeniesienia wynajmu między małżonkami będącymi podatnikami VAT czynnymi jako nieodpłatnej dostawy towarów mogłoby skutkować zaburzeniem zasady neutralności podatku VAT, gdyż wynajem danej nieruchomości wspólnej dalej jest opodatkowany VAT-em, tylko że w ramach JDG drugiego z małżonków. Jednocześnie trudno w takiej sytuacji oczekiwać wystawienia faktury na sprzedaż nieruchomości między małżonkami, aby dokonać formalnego przeniesienia towaru (nieruchomości) między JDG małżonków.

Podsumowanie

TSUE dopuścił, że małżonkowie wykorzystując majątek objęty małżeńską wspólnością majątkową mogą zostać uznani za odrębnych podatników VAT, gdy działalność ta prowadzona jest przez nich w sposób samodzielny. Wyrok TSUE nie poruszał kwestii dopuszczalności transakcji między małżonkami. Wydaje się jednak, że konsekwentnie transakcje pomiędzy nimi powinny być uznane za dopuszczalne, o ile nie stanowią nadużycia.

Problematyczne pozostają jednak nieodpłatne przekazania składników majątku pomiędzy JDG małżonków (objętych ustawową wspólnością majątkową), gdyż opodatkowanie takiego przeniesienia jako przekazania towaru na cele osobiste mogłoby skutkować zaburzeniem zasady neutralności podatku VAT, gdy dany towar dalej służyć działalności opodatkowanej, ale w ramach JDG drugiego małżonka. Jednocześnie trudno w takiej sytuacji oczekiwać wystawienia faktury na sprzedaż towaru między małżonkami, aby dokonać formalnego przeniesienia własności towaru (np. nieruchomości) między JDG małżonków.

Mając na uwadze wątpliwości związane z opodatkowaniem tego rodzaju przesunięć, najlepiej unikać tego rodzaju sytuacji. Gdy małżonkowie będą mieli różne przedmioty działalności, to nieodpłatne przekazania składników majątku pomiędzy JDG małżonków, co do zasady, nie powinny występować. Natomiast odpłatne transakcje należy udokumentować poprzez wystawienie faktur VAT i ich odpowiednie rozliczenie.

 Autorzy:

Marcin Szymocha 
Doradca podatkowy (nr wpisu 12870) 

Jeżeli uważają Państwo nasz artykuł za wartościowy serdecznie zapraszamy do przeczytania innych naszych artykułów na temat CIT-u Estońskiego (dostępnych pod linkiem) oraz zapraszamy na szereg naszych szkoleń poświęconych CIT-u Estońskiemu (dostępnych pod linkiem).