Często pracodawca oferuje dwa modele współpracy tj. zatrudnienie na umowę o pracę lub zawarcie umowy o świadczenie usług w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej (współpraca B2B). Taka możliwość istnieje często m.in. w branży informatycznej i medycznej. 

W artykule porównałem opodatkowanie i oskładkowanie obu rodzajów zasad współpracy. Skupiłem się na współpracy B2B z byłym pracodawcą.  

Na koniec przedstawiłem wyliczenie, dlaczego w mojej ocenie osoby zarabiającej 10.000 zł brutto na umowie o pracę przy przejściu z umowy o pracę na współpracę B2B powinna uzyskiwać wynagrodzenie w minimalnej wysokości 13.554 zł netto miesięcznie, aby wyjść "na zero". 

Umowa o pracę 

A. Podatek dochodowy 

W przypadku zatrudnienia podatek dochodowy jest liczony w ramach skali podatkowej, która od 1 lipca 2022 r. wynosi 12% (do 120.000 zł) i 32% (ponad 120.000 zł). 

Koszty podatkowe dla pracownika mającego miejsce zamieszkania w tej samej miejscowości co zakład pracy wynoszą 3000 zł, a dla pracownika dojeżdżającego to 3600 zł (przy jednej umowie o pracę). 

B. ZUS 

W przypadku składek ZUS z tytułu umowy o pracę należy pamiętać, aby rozpatrywać je łącznie, bo część jest finansowana przez pracownika, a część przez pracodawcę). 

W artykule porównałem opodatkowanie i oskładkowanie obu rodzajów zasad współpracy. Skupiłem się na współpracy B2B z byłym pracodawcą.  

Źródło: Jakie składki na ubezpieczenia społeczne płaci przedsiębiorca do ZUS | Biznes.gov.pl - Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiebiorcy 

Działalność gospodarcza:

A. Podatek 

W przypadku działalności gospodarczej podatnik może zawsze skorzystać z opodatkowania w ramach skali podatkowej, która od 1 lipca 2022 r. wynosi 12% (do 120.000 zł) i 32% (ponad 120.000 zł). Czyli w tym zakresie nie ma różnicy pomiędzy umową o pracę a współpracą B2B.

Różnica pomiędzy opodatkowaniem umowy o pracę a działalności gospodarczej jest w zakresie ustalania wysokości kosztów uzyskania przychodów. Dla pracownika z tej samej miejscowości są one stałe i wynoszą rocznie do 3000 zł, ale pracownik nie musi faktycznie dokumentować ich poniesienia. Są one niejako automatycznie naliczane. W przypadku osoby prowadzącej działalność gospodarczą koszty podatkowe są znacznie szersze i potencjalnie dużo wyższe, bo jest to katalog otwarty. Przykładowo można rozliczać wydatki na samochód osobowy, który użytkuje się prywatnie i w ramach działalności gospodarczej. Wydatki na paliwo do takiego samochodu można rozliczać jako koszt w wysokości 75% poniesionego wydatku. Pozostałe wydatki związane z działalnością gospodarczą rozlicza się zasadniczo w 100% np. ubranie i narzędzia medyczne, szkolenia, komputer, telefon.  

W przypadku osób rozpoczynających działalność gospodarczą nie mogą one wybrać w pierwszym roku opodatkowania podatkiem liniowym 19%, a ryczałtem (w pierwszym i drugim roku), gdy planują świadczyć usługi na rzecz byłego pracodawcy w tym samym zakresie co uprzednia umowa o pracę.

Wspomnę tylko, że kwestia czy usługi świadczone na rzecz byłego pracodawcy, ale na innym stanowisku są dozwolone to temat na osobny artykuł. Na potrzeby niniejszego artykułu przyjąłem, że osoba dotychczas zatrudniona na umowie o pracę nie będzie mogła skorzystać z podatku liniowego, ani ryczałtu. 

Podsumowując, różnica pomiędzy opodatkowaniem w ramach umowy o pracę a działalnością gospodarczą na skali podatkowej zasadniczo odnosi się do kwestii kosztów uzyskania przychodów. W przypadku umowy o pracę są one stałe, a w ramach działalności gospodarczej mamy otwarty katalog wydatków i możemy potencjalnie ponieść ich więcej. 

B. ZUS 

Analogicznie w przypadku, gdy będzie się wykonywać czynności na rzecz byłego pracodawcy nie można skorzystać z niższych składek ZUS. 

Wysokość składek ZUS w przypadku umowy o pracę i w ramach działalności gospodarczej jest taka sam, tj. wysokość składki emerytalnej (19,52%), rentowej (8%), wypadkowej (1,67%), chorobowej (2,45%), zdrowotnej (9%).  

Różnica polega jednak na tym, że na etacie zawsze odprowadza się składki od faktycznego dochodu, a w ramach działalności gospodarczej od zadeklarowanego, nie niższego niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce (3 553,20 zł). 

Kolejną rozbieżnością jest to, że w ramach działalności gospodarczej składka chorobowa staje się dobrowolna. Składka chorobowa odpowiada za tzw. L4 i podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego. W przypadku zachorowania lub ciąży podstawą wypłaty zasiłku jest 80% podstawy wymiaru z ostatnich 12 miesięcy, tj. jak deklarowało się minimum, czyli 3155,40 zł to zasiłek wynosi 80% z tego, czyli 2524,32 zł (brutto). Gdy w ramach działalności zadeklaruje się 10.000 zł to zasiłek wyniesie 8.000 zł (brutto) a faktycznie 7040 zł, bo ZUS potrąci przed wypłatą zaliczkę na PIT (12%). 

Podsumowując wysokość składek ZUS dla umowy o pracę i działalności gospodarczej jest identyczna tyle, że w ramach umowy o prace trzeba je odprowadzać od faktycznego dochodu, a w ramach działalności gospodarczej można odprowadzać składki od mniejszej kwoty - zadeklarowanej. Finalnie jednak również dostaje się wszelkiego rodzaju świadczenia z ZUS w niższej wysokości kwoty. 

Oznacza to, że nie można porównywać naszego wynagrodzenie brutto na umowie o pracę z wynagrodzeniem w ramach B2B, bo wynagrodzenie z umowy o pracę brutto obejmuje tylko połowę składek ZUS finansowanych przez pracownika (patrz tabela powyżej). Dopiero gdy porównamy tzw. super brutto, czyli łączny koszt pracodawcy obejmujący również składki ZUS finansowane przez pracodawcę, uzyskamy taką samą wysokość składek co w ramach działalności gospodarczej, tj. wysokość składki emerytalnej (19,52%), rentowej (8%), wypadkowej (1,67%), chorobowej (2,45%), zdrowotnej (9%). 

C. Pozostałe aspekty 

Przechodząc na współpracę w ramach działalności gospodarczej należy pamiętać, że często traci się również prawo do 26 dni urlopu oraz odbiory za święta itd. W efekcie faktycznie pracuje się dodatkowo ok. 30 dni w roku (6 tygodni). W takiej sytuacji, aby wyjść na "zero" należy na kontrakcie uzyskać o ok. 15% większe wynagrodzenie niż wynosi łączny koszt pracodawcy. 

Co więcej, przy umowie o pracę ma się zapewnioną ochronę, np. w przypadku urlopu macierzyńskiego ma się zagwarantowany powrót do pracy na tych samych warunkach i na to samo stanowisko. Przy kontrakcie nie ma takiej ochrony. Poza tym, gdy pracodawca będzie opóźniał się z płatnością to trzeba go pozywać jak przedsiębiorca przedsiębiorcę. Natomiast przy umowie o pracę opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia są wykroczeniem, a czasem i przestępstwem. 

D. Podsumowanie 

W zakresie podatku dochodowego działalność gospodarcza jest najczęściej korzystniejsza z uwagi na możliwość rozliczania większej ilości wydatków w koszty uzyskania przychodu, gdy faktycznie takie wydatki się ponosi. Jednocześnie w kolejnych latach przy świadczeniu usług na rzecz byłego pracodawcy otrzymujemy możliwość przejścia na opodatkowanie podatkiem liniowym lub ryczałtem, co daje większe pole manewru.

W zakresie składek ZUS wychodzi się teoretycznie na to samo, bo płacąc mniej, finalnie dostaniesz mniej. Jeżeli jednak nie liczymy na świadczenia z ZUS, będzie to dla nas dodatkowa oszczędność.

Jednocześnie musimy pamiętać, aby kontrakt zawierał wyższe wynagrodzenie, bo zgodnie z umową B2B często ma się mniej dni wolnych od pracy i nie przysługują w takiej sytuacji inne świadczenia wynikające z prawa pracy. 

Przykład 

Pracownik zarabia na umowie o pracę 10.000 zł brutto, zgodnie z kalkulatorem z wynagrodzenia.pl daje to: 

• netto- 7147,39 zł, 
• brutto- 10.000 zł, 
• super brutto- 12 048 zł