W niniejszym artykule przedstawiamy omówienie
wybranych problemów dot. fundacji rodzinnych.
1. Jak
wygląda opodatkowanie wypłaty zysku z działalności niedozwolonej na gruncie
CIT? Czy jest to 25% płacone na bieżąco, a następnie przy wypłacie na rzecz
beneficjentów nie ma już 15%?
Zgodnie z art.
24q ust. 1 pkt. 1 ustawy CIT, podatek dochodowy od świadczeń na rzecz
beneficjentów wynosi 15%.
Zgodnie z art.
24r ust. 1 dochód z tzw. działalności niedozwolonej fundacji wynosi 25%.
Pytanie
dotyczy sytuacji, gdy fundacja uzyska dochód z działalności niedozwolonej,
który następnie przekaże jako świadczenie na rzecz beneficjentów. Czy taki
dochód będzie więc opodatkowany stawką 25% zgodnie z art. 24r czy również
dodatkowo stawką 15% przy wypłacie świadczenia na rzecz beneficjenta?
Przepisy
przewidują wprost dwa mechanizmy odliczeń podatku dla fundacji rodzinnych.
Pierwszy
mechanizm odliczeń dotyczy podatku od najmu na rzecz podmiotów powiązanych.
Art. 24q ust.
8 ustawy CIT w przypadku określonym w art. 6 ust. 8 (przyp. MSZ - najmu
składników przedsiębiorstwa na rzecz podmiotów powiązanych) podatek, o którym
mowa w ust. 1 (przyp. MSZ - z tytułu świadczeń na rzecz beneficjentów, w wys.
15%), może być pomniejszony o kwotę zapłaconego przez fundację rodzinną podatku
obliczonego zgodnie z art. 19 w wysokości nie większej niż kwota należnego
podatku, o którym mowa w ust. 1.
"Jedyną możliwość pomniejszenia 15%
podatku, o którym mowa w art. 24q ust. 1 ustawy o CIT, przewidziano w art. 24q
ust. 8 ustawy o CIT, w przypadku określonym w art. 6 ust. 8,
tj. o kwotę zapłaconego przez fundację rodzinną podatku obliczonego zgodnie z
art. 19 w wysokości nie większej niż kwota należnego podatku, o którym mowa w
art. 24q ust. 1." - Pismo z dnia 28.03.2024 r., wydane przez:
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB1-2.4010.3.2024.1.MK
Drugi
mechanizm odliczeń dotyczy podatku minimalnego od budynków.
Zgodnie z art.
24b ust. 19 ustawy CIT przepisy ust. 1-14 stosuje się odpowiednio do fundacji
rodzinnej.
"Powołane
powyżej przepisy art. 24b oraz 24 r. ustawy o CIT wskazują, że w przypadku
fundacji rodzinnej możliwe jest odliczenie podatku, o którym mowa w art. 24b
ustawy o CIT (przyp. MSZ - podatek minimalny od budynków), od podatku
obliczanego na podstawie art. 24r. ust. 1 ustawy o CIT. W tym przypadku wobec
fundacji, w miejsce podstawowych stawek podatku 19% lub 9%, zastosowanie
znajduje stawka 25%. Niemniej jednak podatek jest obliczany od podstawy
opodatkowania ustalanej wg "ogólnych zasad" określonych w ustawie o
CIT, z uwzględnieniem zastrzeżeń określonych w art. 24r. ust. 2-3 ustawy
CIT." - Pismo z dnia 28.03.2024 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej
Informacji Skarbowej, 0111-KDIB1-2.4010.3.2024.1.MK
Podsumowując
patrząc na literalne brzmienie przepisów oraz uzasadnienie stanowiska organów
podatkowych wydaje się, że dla fundacji rodzinnych przewidziano tylko te dwa
mechanizmy odliczeń. Jednocześnie jednym ze zdarzeń podlegających opodatkowaniu
CIT według stawki 15% jest wypłata świadczeń na rzecz beneficjentów. Ogólnie
nie da się wypłacić środków z fundacji rodzinnej bez tytułu prawnego, np.
tytułem podziału zysku, bo fundacja rodzinna nie wypłaca dywidend, bo nie ma
właścicieli. Wypłata musi mieć swoje umocowanie np. w świadczeniu na rzecz
beneficjenta, zapłaty za usługę lub wypłaty wynagrodzenia. Zatem, gdy wypłata
zysku wypracowanego w ramach działalności niedozwolonej nastąpi tytułem
świadczenia na rzecz beneficjentów, to w tej sytuacji może wystąpić podwójne
opodatkowanie - najpierw 25% stawką CIT od dochodu z działalności niedozwolonej
oraz 15% stawką CIT od wypłaty na rzecz beneficjentów. Proszę też zwrócić
uwagę, że gdyby nie było podwójnego opodatkowania w takiej sytuacji fundacje
rodzinne byłyby dużo korzystniej opodatkowaną instytucją niż sp. z
o.o.
2. Fundusz
założycielski 100 000 zł - co w przypadku gdy fundacja schodzi poniżej tego
funduszu? Czy trzeba go uzupełnić na bieżąco?
Zgodnie
z art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej fundator wnosi do fundacji rodzinnej
mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie,
nie niższej niż 100 000 zł.
W tym
zakresie nie widzę przepisów, który by wprost nakazywał uzupełniać fundusz
założycielski, który zmniejszyłby się poniżej 100 tys. zł oraz wskazywał osobę,
która powinna dokonać takiego uzupełnienia. Nie mniej jednak problem ten
pojawia się w różnego rodzaju opracowaniach i prezentowane
jest stanowisko, iż fundusz założycielski powinien zostać uzupełniony
przynajmniej do 100 000 zł i powinien tym zająć się fundator.
"Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy o
fundacji rodzinnej (Druk nr 2798), majątek fundacji rodzinnej, rozumiany jako
aktywa, będzie stanowić mienie w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Wyposażenie
fundacji rodzinnej w początkowe aktywa będzie zadaniem fundatora, który
przeniesie mienie przeznaczone na realizację celów fundacji rodzinnej i tym
samym zasili początkowo fundusz założycielski. Wartość aktywów fundacji
rodzinnej nie powinna być niższa niż 100 000 zł." - Pismo z dnia
19.10.2023 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej,
0111-KDIB1-2.4010.192.2023.1.DP
"Wartość aktywów, które składają się na fundusz
założycielski, a wnoszone są do fundacji przy jej utworzeniu przez fundatora
nie może być niższa niż
100 000 zł. Wartość aktywów nie powinna spadać poniżej tej
wartości również w trakcie działania fundacji. Ewentualny deficyt powinien być
uzupełniony przez fundatora." - Fundacja Rodzinna ? fundusz założycielski, mienie
fundacji i jej organy - Kancelaria Prawna Madejczyk (kancelariamadejczyk.biz)
"Minimalny fundusz założycielski fundacji to 100
000 zł, a wartość aktywów nie powinna spadać poniżej tej wartości również w
trakcie działania fundacji." - Fundacja rodzinna, czyli sposób na zabezpieczenie
majątku - Legalis Księgowość Kadry Biznes
Podsumowując, nie znalazłem wyraźnej podstawy prawnej
wskazującej, że w przypadku gdy fundusz założycielski fundacji rodzinnej
zmniejszy się poniżej 100 000 zł, to trzeba go uzupełnić. Nie mniej jednak,
takie stanowiska pojawiają się w różnego rodzaju publikacjach.
Autorzy:
Marcin Szymocha
Doradca podatkowy (nr wpisu 12870)
Jakub Ledniowski
Konsultant podatkowy
Anna Szymocha
Konsultant podatkowy
Zapraszamy również na naszego Facebooka oraz do śledzenia naszych aktualności podatkowych, by być na bieżąco.