W poniższym artykule przedstawiłem różne formy rozliczenia droższego samochodu osobowego np. o wartości 1 mln złotych. Obecnie obowiązują ograniczenia w zaliczaniu w koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych o wartości powyżej 150.000 zł lub 225.000 zł w przypadku samochodów elektrycznych. Podobne ograniczenie obowiązuje w zakresie zaliczania w koszty uzyskania przychodów opłat z tytułu leasingu operacyjnego czy najmu długo i krótkoterminowego.  

Okazuje się, że najbardziej opłacalną formą nabycia droższego samochodu osobowego jest przeznaczenie go do używania do roku czasu. W przypadku pozostałych form nabycia takiego samochodu będą miały zastosowanie wspomniane ograniczenia, które są rozumiane bardzo szeroko. 


Przykład 1: Właściciel samochodu osobowego o wartości 1 mln zł będącego środkiem trwałym może maksymalnie zaliczyć przy jego sprzedaży w koszty uzyskania przychodów 150.000 zł (łącznie jako koszt nabycia i w formie odpisów amortyzacyjnych), czyli właściciel sprzedając taki samochód, w każdej sytuacji nie rozliczy podatkowo 850.000 zł poniesionego wydatku.  


Warto przypomnieć, że ograniczenia w zakresie rozliczania kosztów leasingu i najmu weszły w życie z dniem 1 stycznia 2019 r., natomiast ograniczenie w przypadku rozliczania odpisów amortyzacyjnych obowiązuje ponad 20 lat, aczkolwiek wysokość limitu zmieniała się w czasie. 

Jak uniknąć wspomnianego ograniczenia lub je zminimalizować omówiłem w niniejszym artykule. Dokonałem porównania różnych formy nabycia droższego samochodu osobowego od najkorzystniejszych do najmniej korzystnych, tj. 

  • przeznaczenie samochodu do używania do roku czasu, 
  • uznania samochodu jako towar handlowy, 
  • wykupienia samochodu na własność jako środek trwały, 
  • zawarcia leasingu operacyjnego, 
  • zawarcia leasingu operacyjnego i wykupu na własność, 
  • wykupu na własność i wynajem krótkoterminowy, 
  • zawarcie leasingu operacyjnego i wynajem krótkoterminowy

Samochód przeznaczony do używania do roku czasu 

Środkiem trwałym są m.in. samochody osobowe, które zamierzasz używać ponad rok. Jeżeli planujemy sprzedaż samochodu lub jego darowiznę, np. za 9 miesięcy, to w takiej sytuacji samochód ten nie spełnia definicji środka trwałego i jego zakup może być rozliczony w całości w koszty uzyskania przychodów w dacie przyjęcia do używania (najczęściej dacie nabycia). 


,,Wnioskodawca może zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej wydatek poniesiony na nabycie wskazanego we wniosku samochodu osobowego, który będzie wykorzystywany w tej działalności, a którego okres używania będzie krótszy niż rok i który z tej przyczyny nie zostanie zaliczony do środków trwałych." - interpretacja z dnia 11.04.2017 r., wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 3063-ILPB1-1.4511.108.2017.2.AA 


Podsumowując, częsta zmiana drogich samochodów (używanie ich do roku czasu) może być atrakcyjna podatkowo, ponieważ taki samochód nie spełnia definicji środka trwałego, a w konsekwencji nie stosuje się do niego ograniczeń w zaliczaniu w koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych. 


,,Jak wynika z treści złożonego wniosku, Wnioskodawca zamierza zakupić na potrzeby prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej samochód za kwotę 130.000 zł. Jednakże po upływie 6 miesięcy od momentu zakupu zamierza wycofać ten samochód z prowadzonej działalności gospodarczej i przekazać go w formie darowizny na rzecz ojca. Z uwagi na fakt, iż przewidywany okres używania ww. samochodu będzie krótszy niż rok, samochód ten nie będzie podlegał amortyzacji, z tej też przyczyny Wnioskodawca w momencie zakupu zaliczy w ciężar kosztów uzyskania przychodów całą kwotę wynikającą z umowy sprzedaży tego samochodu. (...) W przedmiotowej sprawie, w związku z nabyciem samochodu o wartości netto przekraczającej równowartość 20.000 euro, który nie będzie stanowić środka trwałego, a który będzie wykorzystywany na cele prowadzonej działalności gospodarczej, nie będzie obowiązywało ograniczenie wynikające z art. 23 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, bowiem dotyczy ono wyłącznie samochodów uznanych za środki trwałe." - interpretacja z dnia 12.03.2012 r., wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, BPBI/1/415-1272/11/AP 


Należy jednak pamiętać, że podatnicy są zobowiązani wyksięgować (skorygować) koszty na nabycie samochodu osobowego, gdy ze względu na przewidywany przez nich okres używania równy lub krótszy niż rok, nie zaliczą go do środków trwałych, a faktyczny okres jego używania przekroczy rok (zgodnie z art. 22e ust. 1 pkt 2 ustawy PIT). 


Przykład 2: Właściciel samochodu osobowego o wartości 1 mln zł przewidywał, że będzie go używał do roku czasu, dlatego rozliczył wydatek na jego nabycie w całości w koszty uzyskania przychodów w dacie nabycia. Z uwagi, że minął 12 miesiąc a właściciel samochodu dalej z niego korzysta, musi uznać ten samochód osobowy za środek trwały i wyksięgować z kosztów uzyskania przychodów wydatek poniesiony na jego nabycie. Może za to rozliczyć w kosztach odpisy amortyzacyjne. 

Pewnym rozwiązaniem może być tutaj przemianowanie takiego samochodu na towar handlowy (o ile nie ma to charakteru pozornego). To znaczy, że przed upływem roku czasu samochód osobowy może zostać przemianowany na towar handlowy (zaprzestaniemy jego używania w ramach JDG.).


,,Jeżeli Samochody demonstracyjne, pokazowe i zastępcze przed upływem 12 miesięcy od ich rejestracji (w tym czasie następuje zapoczątkowanie ich używania do celów demonstracyjnych, pokazowych i zastępczych), są przesuwane z magazynu towarów handlowych na magazyn towarów używanych, zaś w ujęciu rzeczywistym Spółka zaprzestaje ich użytkowania i powierza do odrębnego Działu Z, gdzie są one oferowane na sprzedaż, Spółka nie będzie miała obowiązku wprowadzenia ich do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych." - interpretacja z dnia 18.11.2021 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB1-1.4010.455.2021.1.BS 


Organy nie zgadzają się jednak, że wystarczy przed upływem roku wyprowadzenie samochodu osobowego do majątku prywatnego (tutaj dodatkowo należy uważać na konieczność opłacenia podatku VAT z tego tytułu): 

,,O tym, jak długo będzie używany opisany samochód, decyduje podatnik. Jeśli przewidywany okres używania tego składnika majątku, na potrzeby związane z działalnością, jest równy lub krótszy niż rok, to wydatki na jego nabycie są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. (...) Korekta kosztów dotyczy całej kwoty wydatków na nabycie opisanego we wniosku samochodu. Dyspozycja powołanego powyżej przepisu art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy wyraźnie odnosi się do wydatków na nabycie rzeczowych składników majątku niezaliczonych do środków trwałych." -interpretacja z dnia 25.05.2018 r., wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0112-KDIL3-3.4011.165.2018.1.KP. 


Podsumowując, w przypadku drogiego samochodu osobowego, najbardziej atrakcyjną formą rozliczenia podatkowego jest używanie go do roku czasu. Następnie przed upływem roku należy taki samochód sprzedać lub przeznaczyć do sprzedaży. W przypadku podatników, którzy mają kilka firm, nic nie stoi na przeszkodzie, aby taka sprzedaż miała miejsce do podmiotu powiązanego. Taka transakcja musi mieć jednak charakter rynkowy i nie może być pozorna. 



Samochód jako towar handlowy 

Tak jak wskazałem powyżej, jednym z rozwiązań jest uznanie samochodu osobowego za towar handlowy, gdy planujemy go w niedługim czasie odsprzedać. W przypadku podatników rozliczających się na pełnej księgowości nie zapewni to w momencie zakupu takiego samochodu żadnych kosztów uzyskania przychodów. Natomiast w przypadku podatników rozliczających się na PKPiR wydatek na taki samochód będzie w całości kosztem w dacie poniesienia, ale gdy samochód nie zostanie sprzedany do końca roku kalendarzowego to zostanie on "wyłączony" z kosztów przy okazji remanentu rocznego. 


Przykład 3: Samochód osobowy został zakupiony za 1.000.000 zł, a po pół roku sprzedany za 700.000 zł. W takiej sytuacji właściciel samochodu osiągnie 300.000 zł straty podatkowej z tytułu takiej transakcji.



Wykup na własność - środek trwały 

Zgodnie z przepisami obowiązuje limit do 150 000 zł wartości samochodu osobowego, do którego możliwe jest pełne odliczanie odpisów amortyzacyjnych, a w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym- do kwoty 225 000 zł. Nadwyżka nie stanowi kosztu uzyskania przychodów (art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy PIT). 


Przykład 4: Podatnik nabędzie w kwietniu 2022 r. na własność samochód osobowy (niebędący samochodem elektrycznym) za kwotę 1.000 000 zł. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się standardowo według 20% stawki (okres amortyzacji wynosi 5 lat). Oznacza to, że roczny odpis amortyzacyjny wyniesie 200 000 zł, ale do kosztów podatkowych zaliczy tylko kwotę 30 000 zł (w wyniku zastosowania limitu określonego omawianymi przepisami). Łącznie w całym okresie amortyzacji, tj., gdyby amortyzował samochód do 2027 r., czyli końca amortyzacji, mógłby ująć w kosztach uzyskania przychodów w formie odpisów amortyzacyjnych maksymalnie 150 000 złotych

Podsumowując, jest to mało opłacalne rozwiązanie. 


Przykład 5 (rozwinięcie powyższego przykładu): Gdy sprzedaż samochód osobowego nabytego za 1.000.000 zł nastąpiłaby równo po roku czasu, to podatnik dokonałby odpisu na 200 000 zł, z czego kosztem podatkowym byłoby tylko 30 000 zł. W takiej sytuacji organy podatkowe uznają, że przy sprzedaży też obowiązuje limit 150 000 zł! Czyli jak po roku właściciel sprzeda taki samochód za 700 000 zł, to w koszty będzie mógł zaliczyć maksymalnie 150 000 zł limitu, pomniejszonego o 30 000 zł już zaliczonych w koszty w ramach odpisów amortyzacyjnych. To znaczy, że faktycznie w koszty zaliczy tylko 120 000 zł przy samej sprzedaży. Podsumowując, dochód dla właściciela na sprzedaży wyniesie 700 000 - 120 000 zł = 580 000 zł! 

Jest to również mało opłacalne rozwiązanie.


Leasing operacyjny 

Podobnie przepisy ograniczają do wysokości 150.000 zł prawo do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów opłat leasingowych. Limit stosuje się bez względu na sposób użytkowania auta. Limitowana jest spłata wartości samochodu, natomiast odsetki (część odsetkowa) są zasadniczo w całości kosztem uzyskania przychodów. 

Podsumowując, leasing operacyjny jest bardziej opłacalny, bo maksymalnie można zaliczyć w koszty 150.000 zł tytułem spłaty auta oraz w całości odsetki. 



Leasing i wykup 

Można połączyć jedno z drugim, tzn. najpierw stosować leasing operacyjny i w tym zakresie korzystać z limitu 150.000 zł dla leasingu, a następnie wykupić auto z leasingu na własność i je dalej amortyzować w ramach osobnego limitu 150.000 zł dla amortyzacji. Czyli łącząc leasing i wykup na własność można się zbliżyć się do limitu 300.000 zł. 

,,Odnosząc się zatem do kwestii, czy limit 150.000 zł podatnik może naliczyć osobno dla leasingu (opłata wstępna i raty miesięczne) oraz osobno dla transakcji wykupu, należy wskazać, że limit wynikający z art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT, będzie dotyczył ewentualnego wykupu samochodu osobowego na podstawie zawartej umowy leasingu tj. w przypadku dokonywania późniejszych odpisów amortyzacyjnych. Ponadto, wynikające z umowy leasingu operacyjnego opłaty, limitowane będą odrębnym limitem, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 49a ustawy o CIT. 

W związku z powyższym, Wnioskodawcy będą przysługiwać dwa limity odnoszące się do kwoty 150.000 zł w odniesieniu do zawartej umowy leasingu operacyjnego, tj. jeden wynikający z art. 16 ust. 1 pkt 49a ustawy o CIT (dotyczący opłat wynikających z umowy leasingu), a drugi określony w art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT dotyczący ewentualnych odpisów amortyzacyjnych dokonywanych po wykupie przedmiotu umowy leasingu operacyjnego." - Interpretacja z dnia 2.04.2021 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-1.4010.34.2021.1.AH 


Podsumowując, jest to bardziej atrakcyjne rozwiązanie, ale nie tak korzystne w przypadku najdroższych samochodów osobowych. 



Wykup na własność i wynajem krótkoterminowy 

Jedyny przypadek, gdy samochód osobowy o wartości powyżej 150 tys. zł, można w całości amortyzować, ma miejsce, gdy pojazd wykorzystywany jest w działalności polegającej na jego najmie, a oddawanie w odpłatne używanie na podstawie takiej umowy stanowi przedmiot działalności podatnika wpisany w CEIDG lub KRS (art. 23 ust. 5b ustawy PIT) - kod PKD 77.11.Z ? Wynajem i dzierżawa samochodów osobowych i furgonetek. 

Kupując taki samochód, gdy przeznaczymy go w całości na wynajem, możemy amortyzować go od pełnej wartości. W takiej sytuacji ?limit? przejdzie na najemcę. W przypadku najmu na okres do 6 miesięcy dla potrzeb limitu 150.000 zł po stronie najemcy wartość samochodu jest ustalana jako wartość przyjęta dla celów ubezpieczenia AC (art. 23 ust. 5d ustawy PIT). 

"Mając na uwadze powyższe, w świetle obowiązujących przepisów prawa, stwierdzić należy, że w wyniku zawarcia umowy najmu krótkoterminowego samochodu wykorzystywanego w działalności gospodarczej, w sytuacji gdy jego wartość w polisie ubezpieczeniowej nie przekroczy limitu 150 000 zł, Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć w koszty uzyskania przychodów kwotę najmu w całości, natomiast jeśli wartość auta będzie wyższa niż 150 000 zł, do kosztów uzyskania przychodów będzie można zaliczyć czynsz z tytułu najmu, proporcjonalnie do limitu, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Powyższe będzie miało zastosowanie tylko w sytuacji, gdy umowa najmu będzie dotyczyła samochodu będącego po raz pierwszy przedmiotem najmu." - interpretacja z dnia 29.11.2019 r., Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0113-KDIPT2-1.4011.419.2019.3.MD 


Podsumowując, gdy zakupimy samochód osobowy na własność i przeznaczymy go w całości do najmu i najem jest naszym przedmiotem działalności, to możemy w całości zaliczać w koszty odpisy amortyzacyjne od tego samochodu. Z kolei najemca biorący taki samochód w najem na okres krótszy niż 6 miesięcy stosuje limit 150 tys. zł. W takiej sytuacji najemca nie zna wartości auta i zgodnie z przepisami jest ona ustalana jako wartość samochodu przyjęta dla celów ubezpieczenia, czyli AC. Zatem, gdyby dla celów AC przyjąć wartość takiego samochodu na 150 tys. zł to z tytułu najmu krótkoterminowego biorący w taki najem również będzie mógł zaliczać pełną opłatę z tytułu najmu w koszty. Oczywiście przy aucie za 1.000.000 zł wykupienie AC na kwotę 150 tys. zł jest ryzykowne. 

Jest to bardzo duża preferencja i Ministerstwo Finansów też to widzi. Zgodnie z objaśnieniami Ministerstwa Finansów w sytuacji, gdy podatnik, aby skorzystać z omawianej preferencji, oddaje w najem na bardzo krótki okres samochód, pomimo że takie czynności nie wchodzą w zakres jego działalności (np. w dokumentach rejestrowych podatnika w przedmiocie działalności nie widnieją odpowiednie kody PKD), i nie stanowią jego podstawowej działalności operacyjnej, to działanie takie nie mieści się w zakresie normy wynikającej z omawianych przepisów i jako takie może być rozpatrywane przez pryzmat próby obejścia prawa. 


Leasing operacyjny i wynajem krótkoterminowy 

W sytuacji, gdy właściciel zamierza podpisać umowę leasingu operacyjnego na samochód osobowy o wartości 1.000.000 zł, a następnie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zamierza go wynajmować krótkoterminowo w celach zarobkowych, to niestety nie ma analogicznej preferencji dla samochodów leasingowanych (tak Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 24 maja 2019 r., 0112-KDIL3-3.4011.93.2019.2.AA). 

Czyli gdy właściciel podpisze umowę leasingu operacyjnego i przeznaczy samochód osobowy w całości do najmu krótkoterminowego, to nawet, pomimo że najem jest jego przedmiotem działalności to i tak będzie obowiązywał leasingobiorcę limit 150.000 zł. 


Serdecznie zapraszam do zaobserwowania naszej strony na Facebooku, gdzie pojawiają się posty o nowych artykułach i nie tylko - Facebook Jakplacicpodatki.pl



Marcin Szymocha  

Doradca podatkowy (nr wpisu 12870)