Podatek od nieruchomości od lat budzi liczne wątpliwości i stawia wyzwania przed podatnikami, organami podatkowymi oraz sądami. Przełom nastąpił wraz z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z 4 lipca 2023 r. (sygn. SK 14/21). Trybunał uznał, że obecne regulacje naruszają standardy konstytucyjne. Dotychczas w celu ustalania, co jest przedmiotem opodatkowania, podatnicy musieli się odwoływać do szeroko rozumianych przepisów prawa budowlanego. W uzasadnieniu podkreślono, że brak precyzji przepisów uniemożliwia jednoznaczne określenie przedmiotu opodatkowania wyłącznie na podstawie przepisów podatkowych, godzi w standardy Konstytucyjne. Trybunał zobowiązał ustawodawcę do wprowadzenia zmian, które wejdą w życie w 2025 roku.


Założenia zmian

W efekcie od 1 stycznia 2025 r. zostaną wprowadzone nowe definicje pojęć: "budowla" oraz "budynek" - na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości, które, co do zasady, nie będą już odwoływać się do przepisów prawa budowlanego. Ministerstwo Finansów na etapie prac legislacyjnych podkreślało, że dokonując nowelizacji przepisów chce zachować ,,status quo" - czyli zachować dotychczasowy zakres opodatkowania. Nie da się jednak zachować ,,statusu quo", gdy są spory w zakresie rozumienia przepisów. W efekcie dokonując nowelizacji przepisów można je rozstrzygnąć na korzyść jednej lub drugiej strony lub część sporów pozostawić nierozstrzygniętych pozostawiając przepisy w dotychczasowym brzmieniu. Finalnie w praktyce wystąpiły wszystkie te sytuacje.



Zmiany zasad opodatkowania budynków



A.    Autonomiczna definicja

Jedną ze zmian jest wprowadzenie autonomicznej definicji pojęcia "budynek" na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości, która to definicja nie odwołuje się już do przepisów prawa budowlanego. Tym samym zostaje zerwana "spójność" pomiędzy kwalifikacją danego obiektu na potrzeby podatku od nieruchomości oraz prawa budowlanego. W efekcie ten sam obiekt będzie mógł być budynkiem w rozumieniu podatku od nieruchomości, a budowlą w rozumieniu prawa budowlanego, w szczególności taka sytuacja może dotyczyć blaszanych garaży, hal namiotowych, obiektów kontenerowych.



B.    Nowa definicja budynku

Zgodnie z nową definicją przyjętą wyłącznie na potrzeby podatku do nieruchomości, budynek jest definiowany jako obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz który posiada fundamenty i dach, z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność.



C.    Budynek wraz z instalacjami (ale bez urządzeń)

Analogicznie, jak w obowiązującym stanie prawnym, przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości będzie budynek wraz z instalacjami (o ile je posiada) zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.



D.    Opodatkowanie zbiorników jako budowle

Za budynek nie będą natomiast uznawane obiekty spełniające wszystkie kryteria bycia budynkiem, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej (warunek nr 1), którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność (warunek nr 2).

Na gruncie prawa budowlanego zbiorniki oraz silosy i elewatory, bunkry do magazynowania paliw i gazów oraz innych produktów chemicznych są wskazane jako budowle (odpowiednio zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy prawo budowlane oraz kategoria XIX załącznika do tej ustawy). Jednocześnie obiekty te mogą spełniać przesłanki do uznania ich za budynek.

Na tym tle powstał spór orzeczniczy. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 13.12.2017 r. sygn. SK 48/15 uznał, że przepisy podatku od nieruchomości umożliwiają uznanie za budowlę obiektu budowlanego, który spełnia kryteria bycia budynkiem jest niezgodny ze standardami konstytucyjnymi.

Mimo powyższego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, NSA w uchwale z dnia 29.09.2021 r. sygn. III FPS 1/21 wskazał, że zbiorniki mogą być uznane za budynek na potrzeby podatku od nieruchomości, jeżeli spełniają kryteria bycia budynkiem, ale pod dodatkowym warunkiem, że ich wyróżniającą cechą jest powierzchnia użytkowa.

Finalnie Trybunał Konstytucyjny wydał kolejny wyrok z 4.07.2023 r., SK 14/21, dot. magazynów nasion, w którym wskazano na brak precyzji przepisów podatkowych. Trybunał uznał, iż taki brak precyzji który uniemożliwia jednoznaczne określenie przedmiotu opodatkowania wyłącznie na podstawie przepisów podatkowych godzi w standardy konstytucyjne. Trybunał zobowiązał ustawodawcę do zmiany przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

W nowelizacji przepisów przychylono się do stanowiska NSA - wykluczono z definicji budynku obiekty, w których są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność, nawet wtedy, gdy posiadają wszystkie cechy definicyjne budynku (a więc zbiorniki).

Należy wskazać, że dotychczas część podatników, zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów podatku od nieruchomości, traktowała takie obiekty jako budynki na potrzeby opodatkowania tym podatkiem. Również na gruncie podatku dochodowego mogły być one sklasyfikowane w dziale I (budynki) Klasyfikacji Środków Trwałych. Także mogły być budynkiem na potrzeby prawa budowlanego z pozycji 1252 Klasyfikacji Obiektów Budowlanych jako ,,Zbiorniki, silosy i budynki magazynowe".  

Obecnie jednak takie obiekty będą opodatkowane jako budowla na gruncie podatku od nieruchomości. Zmiana ta nie ma wpływu na klasyfikację tych obiektów na gruncie podatku dochodowego, ani prawa budowlanego.



E.     Opodatkowanie magazynów

Mając na uwadze nowe brzmienie przepisów pojawiły się wątpliwości czy jako budowle nie będą opodatkowane różnego rodzaje magazyny, w szczególności magazyny wysokiego składowania.

Magazyny spełniają kryteria bycia budynkiem oraz spełniają pierwszą przesłankę do uznania ich jako budowle, gdyż są obiektem w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej. Magazyny, co do zasady, nie będą jednak spełniać drugiej przesłani, czyli ich podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym ich przeznaczenie nie jest pojemność. W przypadku różnego rodzaju magazynów, co do zasady, podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym ich przeznaczenie jest powierzchnia użytkowa.



F.     Brak definicji ,,trwałego związania z gruntem" budynku

W dotychczasowym stanie prawnym nie było definicji ,,trwałego związania z gruntem". W praktyce wykształciły się w tym zakresie dwa poglądy.

Zgodnie z pierwszym poglądem prezentowanym częściej w stosunku do budynków, aby dany obiekt był ,,trwale związany z gruntem" to jego przeniesienie lub rozebranie musiało się wiązać z wykonaniem robót ziemnych. Takie stanowisko zostało przedstawione w uchwale NSA z dnia 29 września 2021 r. sygn. III FPS 1/21, w której wskazano, że pojęcie "trwałego związania z gruntem" oznacza zarówno posiadanie przez budynek fundamentów, które są usytuowane poniżej poziomu terenu (wkopane w grunt), jak i trwałego (sztywnego, stabilnego, ciągłego, niezmiennego) powiązania obiektu z tymi fundamentami. Nie będzie trwale związany z gruntem taki obiekt budowlany, w którym dolna płaszczyzna postumentu (podbudowy) znajduje się na poziomie terenu, a jego przeniesienie lub rozebranie nie wiąże się z wykonaniem robót ziemnych. 


Zgodnie z drugim poglądem prezentowanym częściej w stosunku do budowli wskazywano, że musi się ona opierać czynniki zewnętrznym (atmosferycznym). Takie stanowisko zawarto przykładowo w wyroku NSA z dnia 4 lutego 2014 r., sygn. II FSK 317/12 ,,Trwałość połączenia budynku z gruntem musi być oceniana jako kwestia faktu. Decyduje o tym konstrukcja techniczna budynku, a połączenie z gruntem musi być w sensie fizycznym na tyle trwałe, że pozwala na bezpieczne korzystanie z obiektu i opiera się czynnikom (np. atmosferycznym) mogącym niszczyć tę konstrukcję."

Z uwagi na brak definicji legalnej trwałego związania z gruntem na potrzeby podatku od nieruchomości pojawiały się wątpliwości jak opodatkować m.in. blaszane garaże, hale namiotowe, obiekty kontenerowe.



G.   Nowa definicja ,,trwałego związania z gruntem"

W wyniku nowelizacji przepisów wprowadzono definicję legalną "trwałego związania z gruntem" na potrzeby podatku od nieruchomości. Trwałe związanie z gruntem będzie oznaczać takie połączenie obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia temu obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, mogącym zniszczyć lub spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się obiektu budowlanego na inne miejsce.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji: ,,Trwałe związanie z gruntem proponuje się zdefiniować jako takie połączenie obiektu budowlanego z gruntem, które zapewnia temu obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, mogącym zniszczyć, spowodować przemieszczenie lub przesunięcie się obiektu na inne miejsce. Poprzez połączenie obiektu budowlanego z gruntem należy rozumieć wykonanie pewnych czynności w celu ich połączenia, a nie jedynie posadowienia obiektu budowlanego na gruncie. To połączenie ma właśnie zapewnić obiektowi stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka, a zatem obiektami trwale związanymi z gruntem nie będą dowolne obiekty, których masa lub konstrukcja powodują, że nie ulegają one przesunięciu przez czynniki atmosferyczne, w tym np. kontenery mobilne, niepołączone w żaden sposób z podłożem. Reasumując, trwałe związanie z gruntem nie obejmuje sytuacji, w której dany obiekt został jedynie posadowiony na gruncie w ten sposób, że stawia opór czynnikom zewnętrznym a brak jest natomiast elementu połączenia (np. kontenery mobilne).

Proponowana uniwersalna definicja trwałego związania będzie miała zastosowanie zarówno do wymienionych wyżej budowli, jak i budynku, przy czym w przypadku budynków powiązanie z gruntem jest wzmocnione dodatkowo przez wymóg posiadania fundamentu."


Podsumowując, w nowym staniem prawnym z uwagi na nową definicje legalną na potrzeby podatku od nieruchomości "trwałego związania z gruntem", co do zasady, więcej obiektów będzie opodatkowanych jako budynki, m.in. blaszane garaże, hale namiotowe, obiekty kontenerowe, jeśli mają dodatkowo fundament i będą trwałe połączenie z gruntem np. zakotwieniem.



A.    Obiekty kontenerowe jako budynki

Dotychczas w orzecznictwie obiekty kontenerowe często były klasyfikowane jako budowle z uwagi na ich potencjalną możliwość przeniesienia w inne miejsce. Przykładowo takie stanowisko zawarto w następującym wyroku:

,,W sytuacji zatem, gdy kontener ten można przenieść w inne miejsce, wyklucza to jego kwalifikację do kategorii budynków z uwagi na brak spełnienia warunku trwałego związania z gruntem. Analiza gramatyczna powołanych przepisów wprost wskazuje, że stanowiący przedmiot sporu kontener jest obiektem budowlanym w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, kwalifikowanym jako tymczasowy. Jednocześnie, ze względu na brak trwałego związania z gruntem nie jest budynkiem, a ze względu na funkcję - nie jest także obiektem małej architektury. Jak trafnie przyjął WSA stanowi więc budowlę" - Wyrok NSA z 2.03.2023 r., III FSK 36/22

W nowym stanie prawnym z jednej strony obiekty kontenerowe zostaną wskazane wprost jako przykład budowli w załączniku nr 4 w poz. 10, ale pod warunkiem, że będą "trwale związane z gruntem". Kwestię tą omówiono w następującym fragmencie uzasadnienia do nowelizacji przepisów:

,,w związku z utworzeniem autonomicznych definicji "budynku" i "budowli" dla celów podatkowych oraz z uwagi na to, że nie przewiduje się w przepisach upol kategorii tymczasowych obiektów budowlanych, byłyby wątpliwości co do kwalifikacji takich obiektów. Wymienienie obiektu kontenerowego w załączniku do ustawy zawierającym wyliczenie obiektów stanowiących budowle pozwoli uniknąć tych wątpliwości i przesądzi, że obiekty kontenerowe na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości będą budowlą, jeżeli nie spełnią przesłanek definicji budynku. Dodatkowo obiekt kontenerowy będzie mógł zostać opodatkowany jako budowla jeżeli będzie spełniał przesłankę trwałego związania z gruntem."


Faktycznie obiekty kontenerowe spełniają większość kryteriów definicji budynku, gdyż posiadają dach oraz przegrody budowlane. Natomiast wymagające analizy są kwestie czy posiadają fundament oraz czy są "trwale połączone z gruntem".


Podsumowując w nowym stanie prawnym obiekty kontenerowe, które:

- posiadają fundament oraz są połączone z gruntem, co do zasady, będą klasyfikowane jako budynki - nawet gdy jest ich potencjalna możliwość przeniesienia w inne miejsce,

- nie posiadają fundamentu, ale są połączone w gruntem, co do zasady, będą opodatkowane jako budowle,

- nie posiadają fundamentu, ani nie są połączone z gruntem (są na nim tylko posadowione) - nie będą przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości (ani jako budynek, ani jako budowla).



B.    Hale namiotowe jako budynki

Dotychczas w orzecznictwie często było prezentowane stanowisko, że hale namiotowe w ogóle nie są przedmiotem opodatkowania (ani jako budynki, ani jako budowle).

Takie stanowisko zawarto przykładowo w następujących wyrokach:

- ,,Tymczasowe obiekty budowlane stanowią tylko określoną postać, odmianę, obiektów budowlanych, w związku z czym mogą się mieścić w kategorii "budowli" art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego jest niewystarczające do przyjęcia stanowiska, że wskazany we wniosku o interpretację przedmiot (hala namiotowa niezwiązana trwale z gruntem) podlega podatkowi od nieruchomości." - wyrok NSA z 24.08.2016 r., II FSK 2027/14,

- ,,Hali namiotowej nie można zaliczyć do budowli w rozumieniu art. 3 pkt 3 p.b., a tym samym do budowli w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., co wyklucza jej opodatkowanie podatkiem od nieruchomości." - wyrok WSA w Warszawie z 13.03.2018 r., III SA/Wa 1021/17 (orzeczenie prawomocne).

Nie mniej można było również spotkać stanowiska, że hale namiotowe w pewnych okolicznościach można opodatkować np. jako budynki. Takie stanowisko zaprezentowano przykładowo w następującym wyroku NSA:

,,Hale namiotowe powinny być kwalifikowane jako budynki podlegające opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości z uwagi na spełnianie przez nie cech tych obiektów budowanych - budynków. Posiadają wprawdzie konstrukcję namiotową jednak są trwale związane z gruntem systemem śrub i kotew, są wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadają fundamenty i dach." - Wyrok NSA z 27.06.2023 r., III FSK 2238/21


Podsumowując, w nowym stanie prawnym podobnie jak obiekty kontenerowe również hale namiotowe, które:

- posiadają fundament oraz są połączone z gruntem, co do zasady, będą klasyfikowane jako budynki - nawet gdy jest ich potencjalna możliwość przeniesienia w inne miejsce,

- nie posiadają fundamentu, ale są połączone w gruntem, co do zasady, będą opodatkowane jako budowle,

- nie posiadają fundamentu, ani nie są połączone z gruntem (są na nim tylko posadowione) - nie będą przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości (ani jako budynek, ani jako budowla).

Mając na uwadze powyższe Spółki powinny zweryfikować czy powinny zacząć opodatkowywać od 1 stycznia 2025 r. posiadane hale namiotowe jako budynek lub budowlę. Do tej pory podatnicy często w tym zakresie powoływali się na korzystne orzecznictwo uznające, że hale namiotowe nie są przedmiotem opodatkowania podatkiem od nieruchomości.



C.    Podsumowanie

W nowym stanie prawnym ustawodawca wprost zmienił zasady opodatkowania różnego rodzaju zbiorników i silosów. Nie mniej mając na uwadze wprowadzoną nową definicję "trwałego związania z gruntem" wpłynął również na zasady opodatkowania obiektów kontenerowych oraz różnego rodzaju hal namiotowych.



Zmiany zasad opodatkowania budowli


A.    Autonomiczna definicja

Kolejną zmianą jest wprowadzenie autonomicznej definicji pojęcia "budowli" na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości, która to definicja nie odwołuje się już do przepisów prawa budowlanego. Tym samym zostaje zerwana "spójność" pomiędzy kwalifikacją danego obiektu na potrzeby podatku od nieruchomości oraz prawa budowlanego.



B.    Nowa definicja budowli

Zgodnie z nową definicją przyjętą wyłącznie na potrzeby podatku do nieruchomości zostanie wymienione pięć typów (punktów) budowli. Aczkolwiek jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji:

,,Projektowana definicja budowli ma na celu zachowanie w jak największym stopniu fiskalnego status quo zakresu opodatkowania, przez przeniesienie wskazanych w ustawie - Prawo budowlane obiektów budowlanych będących budowlami oraz urządzeń budowlanych do projektowanego załącznika nr 4 do upol zawierającego katalog budowli oraz do art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. b-e."

Budowlą będzie:

a) obiekt niebędący budynkiem, wymieniony w załączniku nr 4 do ustawy, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,

b) elektrownia wiatrowa, elektrownia jądrowa i elektrownia fotowoltaiczna, biogazownia, biogazownia rolnicza, magazyn energii, kocioł, piec przemysłowy, kolej linowa, wyciąg narciarski oraz skocznia, w części niebędącej budynkiem - wyłącznie w zakresie ich części budowlanych,

c) urządzenie budowlane - przyłącze oraz urządzenie instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, oraz inne urządzenie techniczne, bezpośrednio związane z budynkiem lub obiektem, o którym mowa w lit. a, niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,

d) urządzenie techniczne inne niż wymienione w lit. a-c - wyłącznie w zakresie jego części budowlanych,

e) fundamenty pod maszyny oraz pod urządzenia techniczne, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową



C.    Załącznik nr 4 - utrzymanie zasady pierwszeństwa kwalifikacji obiektu jako budynku

W nowej definicji budowli znajdzie się na początku punktu "a" zastrzeżenie, że budowlą jest obiekt niebędący budynkiem.

Tym samym obiekty spełniające definicję bycia budynkiem, nawet gdy zostały wprost wymienione w załączniku nr 4 (np. obiekty kontenerowe, wiaty, hale namiotowe), gdy spełniają przesłanki bycia budynkiem należy je opodatkować jako budynek. Jedyny wyjątek wprowadzono dla obiektów typu zbiorniki i silosy, który to wyjątek wynika wprost z definicji budynku.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji:

,,Zostanie utrzymana obowiązująca w obecnych przepisach zasada pierwszeństwa kwalifikacji obiektu jako budynku, co oznacza, że najpierw będzie należało ustalić, czy dany obiekt jest budynkiem, a jeżeli nie jest, to dopiero następnie będzie można rozważać jego kwalifikację do kategorii budowli, jeżeli obiekt ten będzie spełniał przesłanki do uznania za budowlę, przewidziane w projektowanych przepisach.

Żaden budynek nie może być bowiem jednocześnie budowlą, a żadna budowla nie może być jednocześnie budynkiem, przy czym pierwszeństwo ma zawsze kwalifikacja danego obiektu jako budynku."



D.    Załącznik nr 4 - jakich obiektów nie ma w załączniku nr 4

W pkt. a definicji budowli ustawodawca odwołuje się do nowego załącznika nr 4, który będzie zawierał "zamknięty katalog" obiektów, które będą budowlami opodatkowanymi wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.


Załącznik nr 4

Pozycja

Obiekt

 

1.

 


odkryty obiekt sportowy inny niż wymieniony w poz. 2

 

2.

 


płyta stadionu, tunel dla zawodników, trybuny - wchodzące w skład stadionu

 

3.

 


amfiteatr

 

4.

 


zbiornik wody surowej, hala technologiczna, zbiornik retencyjny wody uzdatnionej, odstojnik wód popłucznych - wchodzące w skład stacji uzdatniania wody

 

5.

 


stacja zlewna, przepompownia ścieków oczyszczonych, osadnik wstępny, osadnik wtórny, reaktor biologiczny, komora tlenowa, komora rozdziału, komora niedotleniona, komora beztlenowa, zagęszczacz grawitacyjny, instalacja do odwadniania osadów, instalacja do odgazowywania, stacja zagęszczania osadu nadmiernego, stacja dozowania kwasu octowego, zbiornik wyrównawczy cieczy nadosadowej, przepompownia osadu recyrkulowanego i nadmiernego, komora predenitryfikacji - wchodzące w skład oczyszczalni ścieków

 

6.

 


obiekt, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność, inny niż wymieniony w poz. 4 i poz. 5

 

7.


obiekt ochronny 



8.

 


nadziemne i podziemne przejście dla pieszych, ciąg pieszy

 

9.

 

obiekt hydrotechniczny: zapora, próg, stopień wodny, jaz, śluza wałowa, syfon, brama przeciwpowodziowa, kanał, śluza żeglowna, opaska brzegowa, ostroga brzegowa, rów melioracyjny inny niż ziemny, obiekt zrzutu wody, obiekt zrzutu ścieków, obudowa ujęć wód podziemnych

 

10.

 


obiekt kontenerowy trwale związany z gruntem

 

11.

 


wiata, z wyłączeniem wiaty wymienionej w art. 1a ust. 1 pkt 2a lit. c

 

12.

 

podbudowa słupowa dla linii kablowej, fundament, konstrukcja wsporcza, wolno stojący maszt antenowy, wolno stojąca wieża, szafa telekomunikacyjna, słupek telekomunikacyjny - wchodzące w skład sieci telekomunikacyjnej

 

 

13.

 

występujące samodzielnie lub stanowiące element sieci obiekty, których charakterystycznym parametrem jest długość:

a) wodociąg, gazociąg, ciepłociąg oraz inny rurociąg,

b) trakcja elektroenergetyczna, linia elektroenergetyczna,

c) linia kablowa podziemna, umieszczona bezpośrednio w ziemi lub nadziemna, z wyłączeniem kabli telekomunikacyjnych dowieszonych do już istniejącej linii kablowej nadziemnej,

d) kanalizacja kablowa, z wyłączeniem zainstalowanych w niej kabli,

e) kanał technologiczny, z wyłączeniem zainstalowanych w nim kabli,

f) kanał inny niż wymieniony w załączniku

- wraz z przewodami, fundamentem, podbudową słupową oraz konstrukcją wsporczą, o ile je posiadają

 

 

14.

 


przystań, sztuczna wyspa, basen portowy, dok, falochron, nabrzeże, molo, pirs, pomost, pochylnia, dalba, stawa

 

 

15.

 

pas startowy, droga kołowania, płyta lotniskowa, plac postojowy, plac manewrowy - znajdujące się na terenach lotnisk oraz lądowisko

 

 

16.

 


droga, wjazd, zjazd i wyjazd z drogi, zatoka parkingowa

 

 

17.

 

droga kolejowa, tj. tory kolejowe, w tym rozjazdy i skrzyżowania torów, wchodzące w ich skład szyny, szyny żłobkowe, kierownice, odbojnice, prowadnice, zwrotnice, krzyżownice i inne elementy rozjazdów, podkłady kolejowe i przytwierdzenia, drobne elementy nawierzchni kolejowej, podsypka, w tym tłuczeń i piasek, wraz z elementami wymienionymi w pkt 2-11 załącznika nr 1 do ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym

 

 

18.

 


most, wiadukt, estakada, przepust, przejazd

 

 

19.

 


ujęcie wód morskich, ujęcie wód śródlądowych

 

 

20.

 


konstrukcja oporowa, konstrukcja wsporcza inna niż wymieniona w załączniku

 

 

21.

 


tunel

 

 

22.

 


ogrodzenie

 

 

23.

 


składowisko odpadów

 

 

24.

 


parking znajdujący się poza budynkiem, plac postojowy, plac składowy, plac pod śmietnik, podjazd, zadaszenie

 

 

25.

 


wolno stojące: wieża, maszt, oświetlenie zewnętrzne oraz wolno stojące trwale związane z gruntem: instalacja przemysłowa inna niż wymieniona w załączniku, tablica reklamowa, urządzenie reklamowe

 

 

 

26.

 


wolno stojący komin, chłodnia kominowa

 

 

27.

 


waga samochodowa, waga kolejowa

 

 

28.

 


przekrycie namiotowe, powłoka pneumatyczna, strzelnica, kiosk uliczny, pawilon sprzedaży ulicznej, pawilon wystawowy - trwale związane z gruntem


 

W odniesieniu do obiektów kompleksowych i niejednorodnych typu "stadiony", "lotniska" czy "oczyszczanie ścieków", składających się z budynków i budowli, wskazano, że jako budowla będzie  podlegać opodatkowaniu nie cały kompleks, tylko składające się na taką złożoną konstrukcję gospodarczą, poszczególne jej elementy wskazane w odpowiednich pozycjach projektowanego załącznika nr 4 do ustawy (poz. 2 - stadiony, poz. 4 - stacje uzdatniania wody, poz. 5 - oczyszczalnie ścieków.


Jednocześnie w załączniku nr 4 nie wskazano pewnych kategorii obiektów, które dotychczas były klasyfikowane jako budowle. Do takich "brakujących" obiektów należą m.in. myjnie bezdotykowe oraz stacje paliw. Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji:

,,W przypadku innych obiektów kompleksowych, jak np. stacja paliw (niewymieniona w załączniku), na cele podatku od nieruchomości budynek stacji paliw będzie kwalifikowany jako budynek na podstawie projektowanego art. 1a ust. 1 pkt 1 lit. a, a pozostałe elementy stacji paliw będą opodatkowane jako budowle wskazane w poszczególnych pozycjach załącznika, np. zbiorniki na paliwo oraz gaz jako obiekty z pozycji 6, a zadaszenie z poz. 24 załącznika."

Jednocześnie w załączniku nr 4 zawarto pewne kategorie obiektów, które nie były wcześniej wprost wskazane w art. 3 pkt 3 ustawy prawo budowlane tj. konstrukcje wsporcze.


Podsumowując, załącznik nr 4 zawiera "zamknięty" katalog obiektów opodatkowanych jako budowle wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania ich zgodnie z przeznaczeniem. Tym samym przedsiębiorcy powinni sprawdzić czy posiadane przez nich budowle zostały wymienione w ww. załączniku. Brak wskazania danego typu budowli w załączniku nr 4 nie oznacza całkowitego braku opodatkowania, gdyż podlegać opodatkowaniu mogą poszczególne elementy składające się na taką budowlę tj. wiata czy plac postojowy.



A.    Załącznik nr 4 - opodatkowanie wybranych "urządzeń budowlanych" jako "samodzielnych" budowli

W załączniku nr 4 wskazano jako "samodzielne" budowle opodatkowane wraz z instalacjami obiekty, które na gruncie prawa budowlanego są uznawane za urządzenia budowlane.

Zgodnie z dotychczasową definicją budowli (zawartą w art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych) na potrzeby podatku od nieruchomości jako budowla podlegał opodatkowaniu obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego (1) niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury (2), a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym (1A), które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem(2A).

Zatem definicja budowli na potrzeby podatku od nieruchomości jest szersza niż zawarta w prawie budowlanym, budowlą jest bowiem także urządzenie budowlane. Już w dotychczasowym stanie prawnym podlegały opodatkowaniu "samodzielne" budowle (tj. drogi, wiadukty, wolnostojące instalacje przemysłowe). A także podlegały opodatkowaniu jak(o) budowle urządzenia budowlane, ale pod warunkiem, że były związane z innym obiektem budowlanym, którego zapewniały możliwość użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.

Urządzenia budowlane nie pełnią samodzielnych funkcji budowlanych. Są to m.in. ogrodzenie, przyłącza wodne, kanalizacyjne, energetyczne. Działki na których są urządzenia budowlane (tj. uzbrojone w sieci wodociągowe, energetyczne, gazowe i odprowadzające ścieki oraz drogi dojazdowe czy ogrodzenie), dalej uznaje się za działki niezabudowane.


Zasady dotychczasowego opodatkowania urządzeń budowlanych dobrze prezentuje następujący fragment:

,,Nie ma żadnych podstaw aby w zakresie opodatkowania ogrodzenia elektrowni fotowoltaicznej rozdzielać, części tej budowli na opodatkowane (stalowe słupy) oraz nieopodatkowane (metalowa siatka rozciągnięta pomiędzy słupami). Przepis art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane wprost wymienia jako przykład budowli w postaci urządzenia budowlanego ogrodzenie. Ogrodzenie jest urządzeniem budowlanym jednak tylko w pewnych, określonych w art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane warunkach i okolicznościach. Kwalifikacja taka jest bowiem dopuszczalna wtedy tylko, gdy ogrodzenie jest związane z obiektem budowlanym i jednocześnie zapewnia możliwość korzystania z niego. Przepisy prawa budowlanego traktują ogrodzenie jako urządzenie budowlane tylko pod warunkiem istnienia pewnego związku o charakterze funkcjonalnym pomiędzy istniejącym obiektem budowlanym (art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane) a powiązanym z nim ogrodzeniem, pełniącym w stosunku do niego rolę służebną. Przyjąć należy, że, ogrodzenie działki już zabudowanej niewątpliwie jest urządzeniem technicznym związanym z istniejącymi na działce zabudowaniami zgodnie z definicją urządzenia budowlanego zawartą w art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane, ale jest też budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 tej ustawy, wchodzącą w zakres szerokiego pojęcia obiektu budowlanego." - Wyrok WSA w Kielcach z 21.03.2024 r., I SA/Ke 4/24 (orzeczenie prawomocne)


Podsumowując, dotychczas urządzenia budowlane takie jak ogrodzenie podlegały opodatkowaniu, o ile wspierały inny obiekt (budynek lub budowlę) - znajdowały się na działce zabudowanej. W nowym stanie prawnym dotychczasowe urządzenia budowlane staną się "samodzielnymi" budowlami na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości opodatkowanymi od całej ich wartości wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania ich zgodnie z przeznaczeniem.


Obiekty, które dotychczas były uznawane za "urządzenia budowlane", które zostały przeniesione do załącznika nr 4 to m.in.:

- ciąg pieszy - poz. 8 (inaczej chodniki),

- wjazd, zjazd i wyjazd z drogi, zatoka parkingowa - poz. 16,

- przejazdy - poz. 18,

- ogrodzenie - poz. 22,

- plac postojowy, plac składowy, plac pod śmietnik, podjazd - poz. 24,

- wolnostojące oświetlenie zewnętrzne - poz. 25.

Podsumowując, w nowym stanie prawnym ww. obiekty będą podlegać opodatkowaniu również, gdy nie wspierają innego budynku lub budowli np. dotyczą działki niezabudowanej. Dotychczas ww. urządzenia budowlane podlegały opodatkowaniu, o ile wspierały inny obiekt (tj. budynek lub budowle).



B.    Załącznik nr 4 - nowe warunki opodatkowania wybranych obiektów

W przypadku wybranych obiektów dodano jako warunek ich opodatkowania nowe cechy. Jak wskazano w uzasadnieniu nowelizacji:

,,Niektórym z tych kategorii obiektów przypisane zostały dodatkowe cechy, niezbędne dla uznania ich za przedmiot opodatkowania na gruncie upol. Dotyczy to obiektów wymienionych w poz. 25 załącznika do ustawy. W pozycji tej wskazano obiekty wolnostojące, takie jak: wieża, maszt, instalacja przemysłowa inna niż wymieniona w załączniku, tablica reklamowa, urządzenie reklamowe, oświetlenie zewnętrzne, które dla uznania za budowlę muszą być wolno stojące, a ponadto: instalacja przemysłowa inna niż wymieniona w załączniku, tablica reklamowa oraz urządzenie reklamowe muszą spełniać przesłankę trwałego związania z gruntem, co ma usunąć wątpliwości dotyczące kwalifikowania jako budowle obiektów przenośnych."

W tym miejscu należy zwrócić szczególną uwagę na nowe zasady opodatkowania "wolnostojących: instalacji przemysłowych. W tym zakresie dodano dodatkowy warunek, że muszą one ponadto być "trwale związane z gruntem".

W tym zakresie już w dotychczasowym stanie prawnym były wątpliwości czy tego rodzaju instalacje przemysłowe traktować jako jedną całość.

Takie stanowisko zawarto przykładowo w następującym wyroku.

,,Węzeł betoniarski należy traktować jako budowlę i rozpatrywać jako jedną całość. Węzeł betoniarski, stanowi budowlę i jako budowla powinien być zakwalifikowany na gruncie przepisów o podatku od nieruchomości." -  Wyrok WSA w Poznaniu z 25.04.2024 r., I SA/Po 690/23


Nie mniej można było również spotkać poglądy o konieczności analizy poszczególnych elementów wchodzących w skład takiej instalacji przemysłowej.

,,W przypadku gdy element ciągu technologicznego stanowi odrębny przedmiot materialny, należy ocenić, czy jest on obiektem budowlanym w rozumieniu art. 3 pkt 1 p.b., a jeżeli tak, to dalszy etap postępowania podatkowego winien prowadzić do ustalenia, czy stanowi on budynek bądź budowlę w rozumieniu ustawy podatkowej, czy też w ogóle nie podlega opodatkowaniu. Z tych powodów nie można za zasadne uznać stanowiska, że nie można funkcjonalnej, wieloelementowej całości tworzącej określony proces technologiczny, dzielić - dla celów podatkowych - na poszczególne obiekty budowlane" -  Wyrok NSA z 26.01.2022 r., III FSK 2135/21


Podsumowując, mając na uwadze dodanie nowego warunku opodatkowania instalacji przemysłowym podatkiem od nieruchomości oraz zmianę podejścia wybranych sądów, że nie należy ich opodatkowywać jako jedną całość, tylko poszczególne jej elementy, zmiana przepisów może być okazją do weryfikacji jak została ustalona wartość takich instalacji przemysłowych i czy nie obejmuje również przykładowo elementów ruchowych, które tylko funkcjonalnie są połączone z taką instalacją.



C.    Załącznik nr 4 - zmiany zasad opodatkowania "wolnostojących" urządzeń technicznych

Z zakresu opodatkowania od całej wartości wraz z instalacjami zostały wyłączone "wolnostojące" urządzenia techniczne, ponieważ nie zostały one wymienione w załączniku nr 4 do ustawy.

Pozostałością opodatkowania tego rodzaju obiektów jest poz. 27 tj. "waga samochodowa, waga kolejowa".

Natomiast "wolnostojące" urządzenia techniczne dalej pozostaną opodatkowane, ale tylko od ich "części budowlanych" i to bez instalacji - na podstawie art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. d.

Kwestia ta została omówiona w następujących fragmencie uzasadnienia do nowelizacji:

,,Do projektowanego załącznika oraz przepisów nie przeniesiono również kategorii budowli - wolno stojących urządzeń technicznych, zgodnie z projektowanymi przepisami wolno stojące urządzenia techniczne wskazane z nazwy w projektowanym załączniku (np. waga samochodowa) będą opodatkowane od całości, a pozostałe (w tym wskazane z nazwy w projektowanym art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. b):

- wyłącznie w zakresie ich części budowlanych (art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. b albo d);

- od całości, jeżeli spełnią przesłankę do zakwalifikowania jako urządzenie techniczne będące urządzeniem budowlanym (art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. d)."


Podsumowując, dotychczas była praktyka opodatkowania wszelkiego rodzaju zewnętrznych urządzeń i instalacji produkcyjnych podatników czy to jako "wolnostojące instalacje przemysłowe" czy też jako "wolnostojące urządzenia techniczne". W tym zakresie nastąpiła jednak istotna zmiana stanu prawnego, które ogranicza zakres opodatkowania w tym zakresie. W szczególności przestały być opodatkowane "wolnostojące urządzenia techniczne" od pełnej wartości, gdyż w nowym stanie prawnym będą opodatkowane wyłącznie od ich części budowlanych, ale bez instalacji.



D.    Załącznik nr 4 - Podsumowanie

Zmiana zasad opodatkowania budowli (lit. a - załącznik nr 4) obejmują m.in.:

1)    wprowadzenie zamkniętego katalogu budowli - przykładowo załącznik nie obejmuje myjni (stąd jako budowle należało będzie kwalifikować jej poszczególne elementy m.in. wiatę, zbiorniki, drogę - natomiast problematyczne jest czy będzie należało opodatkować urządzenia techniczne myjni, czyli automat przyjmujący pieniądze z lit. c, tj. czy jest on bezpośrednio związany ze zbiornikami myjni i niezbędny do ich użytkowania),

2)    wprowadzenie w przypadku opodatkowania wolno stojących instalacji przemysłowych dodatkowego warunku, że muszą być dodatkowo trwale związane z gruntem,

3)    opodatkowanie obiektów kontenerowych, ale z dodatkowym warunkiem "trwałego związania z gruntem",

4)    opodatkowanie wprost wiat jako budowli, nawet gdy "nie są trwale związane z gruntem" - natomiast gdy są trwale związane z gruntem należy rozważyć czy nie są czasem budynkiem, gdy mają również fundament,

5)    opodatkowanie urządzeń budowlanych (tj. ogrodzenie, droga, wjazd, zjazd i wyjazd z drogi, zatoki parkingowe, place postojowe, place składowe, podjazdy) wskazanych w załączniku nr 4 nawet, gdy nie służą innym obiektom budowlanym, tj. posadowionych na działkach niezabudowanych - dotychczas wszelkie urządzenia budowlane podlegały opodatkowaniu tylko, gdy zapewniały możliwość użytkowania innego obiektu budowlanego (art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych),

6)    opodatkowanie wprost konstrukcji wsporczych,

7)    opodatkowanie wprost zadaszeń - nie ograniczono opodatkowania tylko do tych wolnostojących, stąd możliwe, że opodatkowanie obejmie również te przylegające do budynku,

8)    opodatkowanie wprost wag samochodowych, wag kolejowych,

9)    opodatkowanie hal namiotowych, powłok pneumatycznych, strzelnic, kiosków ulicznych, pawilonów sprzedaży ulicznej, pawilonów wystawowych, ale dodano warunek, że tylko trwale związanych z gruntem (o ile nie są budynkiem).

 


E.     Budowle opodatkowane tylko od części budowlanych

W lit. b nowej definicji budowli wskazano z nazwy urządzenia techniczne, które w części niebędącej budynkiem, będą podlegały opodatkowaniu wyłącznie w zakresie ich części budowlanych.

Rodzaje tych obiektów zostały przeniesione z art. 3 pkt 3 ustawy prawo budowlane. Dotychczas przepisy prawa budowlanego wskazywały wprost części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń).

W nowym stanie prawnym ten katalog zostanie rozszerzony o części budowlane elektrowni fotowoltaicznych, biogazownię, biogazownię rolniczą, magazyn energii, kolej linową, wyciąg narciarski oraz skocznię.

Jednocześnie obiekty te nie będą podlegać opodatkowaniu od ich części budowlanych, ale bez instalacji zapewniających możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.



F.     Pozostałe "urządzenia budowlane"

W dotychczasowym stanie prawnym opodatkowane jak(o) budowle były również urządzenia budowlane. Jak już zostało wskazane wcześniej część "urządzeń budowlanych" została wpisana do załącznika nr 4.

Zgodnie z dotychczasową definicją zawartą w art. 3 pkt 9 ustawy prawo budowlane przez urządzenia budowlane należało rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków (1), a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki (2).


W tym zakresie można było wyróżnić dwa jej elementy, tj. różnego rodzaju urządzenia techniczne oraz przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.


Na tym tle pojawiły się spory w orzecznictwie czy można opodatkować jako budowle urządzenia techniczne niewymienione wprost w art. 3 pkt 9 ustawy prawo budowlane, które zapewniają możliwość użytkowania obiektu budowlanego - będącego budynkiem albo budowlą w rozumieniu podatkowym -  zgodnie z jego przeznaczeniem.

Przykładowo przepis ten nie wymienia dystrybutorów paliwa.

Na tym tle część sądów uznawała, że dystrybutor paliwa jako urządzenia techniczne, mimo wszystko stanowią urządzenia budowlane i podlegają opodatkowaniu jak(o) budowle, gdyż wspierają podziemne zbiorniki paliwa.

,,Dystrybutory paliw stanowią urządzenia budowlane, czyli urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym w postaci zbiornika paliw, stanowiącego budowlę" - Wyrok NSA z 30.05.2023 r., III FSK 48/22.

Stąd część sądów uznawała, że istnieje katalog otwarty urządzeń technicznych wspierających budynku i budowle (m.in. wyrok NSA z 13.03.2024 r., III FSK 945/23).


Nie mniej, można było również spotkać "wąskie" pojęcia urządzeń technicznych, że podlegają opodatkowaniu nie wszystkie urządzenia techniczne obsługujące budynek lub budowlę, ale tylko te podobne do przyłączy lub urządzeń instalacyjnych.

,,Urządzenia techniczne dystrybutorów paliw i gazu nie mogą być uznane za urządzenia budowlane, ponieważ nie są wymienione wprost w przepisach u.p.b., jak też nie są przyłączami, urządzeniami instalacyjnymi, ani obiektami o podobnym charakterze" -  Wyrok WSA w Gliwicach z 7.03.2024 r., I SA/Gl 1393/23 (orzeczenie prawomocne).


W nowym stanie prawnym rozszerzono zakresie opodatkowania w tym zakresie wprowadzając wprost szeroką definicję urządzenia technicznego jako "urządzenia budowlanego".

Podlegającym opodatkowaniu urządzeniem budowlanym będą przyłącze oraz urządzenie instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, oraz inne urządzenie techniczne, bezpośrednio związane z budynkiem lub obiektem, o którym mowa w lit. a, niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.


Tym samym w nowej definicji rozszerzono zakres opodatkowania na wszelkie:

a) przyłącza,

b) urządzenia instalacyjne,

c) inne urządzenia techniczne,

bezpośrednio związane z budynkiem lub obiektem, o którym mowa w lit. a, niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.


Podsumowując, dotychczas przepis wskazywał, że podlegają opodatkowaniu jako urządzenia budowlane urządzenia techniczne, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków. Zatem brzmienie to można było interpretować, że dotychczas nie podlegały opodatkowaniu wszelkiego rodzaju urządzenia techniczne, a tylko te podobne do przyłączy i urządzeń instalacyjnych.

Tym samym w nowym stanie prawnym przyjęto szeroką definicję urządzenia technicznego, które może być uznane za urządzenie budowlane i opodatkowane jak(o) budowla.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że od 2015 r. obiekt budowlany - zarówno budynek jak i budowla - nie obejmuje już urządzeń zapewniających możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.

Jest to korzystne w przypadku budowli, bo zmniejsza wartość budowli o wartość urządzeń zapewniających możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, np. transformatorów.

Jest to niekorzystne w przypadku budynków, bo urządzenia te potencjalnie mogą być samodzielnie opodatkowanie w zakresie ich części budowlanych lub wyjątkowo jako urządzenie budowlane.

Taka definicja obiektu budowlanego będzie kontynuowana również w nowym stanie prawnym, tj. zarówno budynek jak i budowla z załącznika nr 4 obejmuje instalacje zapewniające możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, ale bez urządzeń.


Mając na uwadze definicję obiektu budowlanego, zgodnie z którą części składowej budynku i budowli nie stanowią urządzenia oraz rozszerzenia definicji urządzeń budowlanych na wszelkiego rodzaju urządzenia techniczne - trudno jest w pełni przewidzieć skutki tej nowelizacji.

Z jednej strony mogą stać się przedmiotem opodatkowania piece ogrzewania lub wymienniki ciepła (jako służące budynkowi) czy stacje transformatorowe (jako służące budowli sieciowej).

Z drugiej strony ograniczono definicję urządzenia budowlanego (czyli innego urządzenia technicznego) do obiektów "bezpośrednio" związanych i "niezbędnych" dla budynku lub budowli z załącznika nr 4. W efekcie inne urządzenia techniczne tylko wspomagające "budynek" lub "budowlę" jak szlabany/zapory drogowe powinny zostać wyłączone z opodatkowania jako "urządzenia budowlane". Dalej będą mogły być opodatkowane jako "wolnostojące" urządzenia techniczne z lit. d, ale wyłącznie od części budowlanych bez instalacji.


Podsumowując, przy okazji nowelizacji:

- rozszerzono definicję urządzenia budowlanego na wszelkie rodzaje urządzeń technicznych, a nie tylko te podobne do przyłączy i urządzeń instalacyjnych,

- ograniczono definicję urządzenia budowlanego do obiektów "bezpośrednio" związanych i "niezbędnych" (lit. c),

- ograniczono opodatkowania urządzeń budowlanych tylko do obiektów związanych z budynkiem lub obiektem, o którym mowa w lit. a (budowlą z załącznika nr 4), a tym samym nie będą opodatkowanie urządzenia budowlane związane z innymi urządzeniami technicznymi (z lit. b, d i e), tj. wyłączono z opodatkowania m.in. przyłącza do elektrowni fotowoltaicznych oraz wolnostojących urządzeń technicznych.


W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że na etapie prac sejmowych zmieniono brzmienie nowego art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, który wskazywał na opodatkowanie pozostałych "urządzeń budowlanych" i usunięto w nim odwołanie do obiektów z "i b". Gdyby nie ta zmiana, to urządzeniami budowlanymi (opodatkowanymi jako budowla) byłyby też urządzenia techniczne bezpośrednio związane z elektrowniami wiatrowymi, elektrowniami jądrowymi, elektrowniami fotowoltaicznymi, biogazowniami rolniczymi, magazynami energii, kotłami, piecami przemysłowymi, kolejkami linowymi, wyciągami narciarskimi oraz skoczniami.


Podsumowując, zgodnie z finalną wersją uchwalonej ustawy zmieniającej, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości będą podlegać obiekty z lit. b (tj. elektronie fotowoltaincze), d ("wolnostojące" urządzenia techniczne) i e (fundamenty pod maszynami i pod urządzeniami) wyłącznie w zakresie ich części budowlanych.

W efekcie przykładowo elektrownie fotowoltaiczne będą podlegać opodatkowaniu:

- wyłącznie w zakresie ich części budowlanych (art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. b), ale bez instalacji zapewniających możliwość użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,

nie będą również podlegać opodatkowaniu:

- przyłącza oraz urządzenia instalacyjne bezpośrednio związane z elektrowniami fotowoltaicznymi niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem (art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. c),

- inne urządzenia techniczne bezpośrednio związane z elektrowniami fotowoltaicznymi niezbędne do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem (art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. c).



G.   Pozostałe "urządzenia techniczne"

Jak już wskazano przy okazji nowelizacji ustawodawca zdecydował się, co do zasady, zrezygnować z opodatkowania "wolnostojących" urządzeń technicznych od ich pełnej wartości.

W tym zakresie jednak:

- część urządzeń technicznych (tj. wagi samochodowe, wagi kolejowe) jako wymienione wprost w załączniku nr 4 będą opodatkowane od pełnej wartości wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,

- część urządzeń technicznych może spełniać definicję "urządzenia budowlanego" niezbędnego dla budynku lub budowli i podlegać opodatkowaniu od pełnej ich wartości,

- pozostałe urządzenia techniczne spełniające "samodzielne" funkcje będzie opodatkowanie tylko od ich części budowlanych, tj. biletomaty, paczkomaty, stacje ładowania.

Ta ostatnia kategoria urządzeń będzie podlegać opodatkowaniu tylko od samych części budowlanych, bez instalacji i bez urządzeń budowlanych z nimi związanych (tj. przyłącza).



H.    Obiekty "małej architektury"

W celu uniknięcia wątpliwości co do podlegania bądź niepodlegania opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości przez obiekty małej architektury, w definicji obiektu budowlanego przewidziano wprost wyłączenie z zakresu pojęciowego obiektu budowlanego, niewielkich obiektów.

W efekcie obiekty takie jak wiaty mimo, że są wymienione w załączniku nr 4, mogą nie podlegać opodatkowaniu, gdy spełniają definicję obiektu małej architektury, np. dotyczy to wiat rowerowych.



I.      Definicja "robót budowlanych"

W nowelizacji wskazano, że zarówno budynek jak i budowla muszą być wzniesione w wyniku robót budowlanych. Wprowadzenie również definicję robót budowlanych jako prace polegające na budowie, odbudowie, rozbudowie, nadbudowie, przebudowie lub montażu, do których stosuje się przepisy ustawy - Prawo budowlane.

Tym samym ustawodawca ponownie w odwołał się do stosowania przepisów prawa budowlanego, aczkolwiek w ograniczonym zakresie, tylko samej ustawy - Prawo budowlane.

Definicja ta:

- z jednej strony rozszerza zakres opodatkowania wprost na obiekty powstałe również w wyniku prac montażowych,

- z drugiej jednak ogranicza zakres opodatkowania tylko do takich prac montażowych, do których stosuje się przepisy ustawy - Prawo budowlane.



J.      Nierozwiązane problemy

Niestety, nowelizacja nie rozwiązuje wszystkich głównych problemów podatku od nieruchomości.

Przykładowo nie rozwiązano następujących problemów.

- Brak definicji fundamentu - czy musi być pod całym obiektem czy wystarcza stopy fundamentowe (np. NSA uznał, że nie ma fundamentu myjnia bezdotykowa mająca "płytę fundamentową" - wyrok NSA z 19.12.2023 r., III FSK 3380/21).

- Brak definicji przegród budowlanych - czy muszą być "własne"  czy jednak zadaszenie między budynkami też spełnia definicję fragmentu budynku, czy musi być ze wszystkich stron czy jednak wiaty otwarte na jedną stronę mogą być budynkiem (np. wyrok NSA z 1.08.2023 r., III FSK 72/23, w którym uznano dach między budynkami za zadaszenie oraz wyrok WSA w Warszawie z 25.10.2016 r., III SA/Wa 2429/15 (orzeczenie prawomocne), w którym uznano wiaty "przyklejone" do budynku za budynki).

- Brak definicji i jasnego rozróżnienia instalacji przemysłowej, urządzenia technicznego będącego urządzeniem budowlanych, pozostałych urządzeń technicznych.

- Nie ma centralnej bazy wydanych interpretacji indywidualnych - każda gmina na swoją wyszukiwarkę.

- Nie ma ewidencji budowli na potrzeby podatku od nieruchomości.

 


 Autorzy:

Marcin Szymocha 
Doradca podatkowy (nr wpisu 12870) 

Jakub Ledniowski
Konsultant podatkowy

Anna Szymocha
Konsultant podatkowy


Jeżeli uważają Państwo nasz artykuł za wartościowy serdecznie zapraszamy do przeczytania innych naszych artykułów na temat CIT-u Estońskiego (dostępnych pod linkiem) oraz zapraszamy na szereg naszych szkoleń poświęconych CIT-u Estońskiemu (dostępnych pod linkiem).


Ps.  Zapraszam również na naszego Facebooka oraz do śledzenia naszych aktualności podatkowych, by być na bieżąco.